Nie znalazłam etymologii nazwiska Cejer
Witam!
W publkacji Edward Breza "Nazwiska Pomorzan pochodzenie i zmiany", Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000, s. 81-82, ISBN 83-7017-898-7 znalazłem taki wpis:
CEJER, CEJROWSKI I PODOBNE
SNWPU podaje 115 nosicieli nazwiska
Cejer, z tego 2 w woj. bydgoskim, 3 elbląskim, 108 gdańskim (i 2 zielonogorskim); 405
Cejrowski, z tego 64 w woj. bydgoskim, 16 elbląskim, 276 gdańskim, 7 słupskim. Nie ulega wątpliwości, ze forma
Cejrowski jest wtórna, utworzona została za pomocą przyrostka -
owski od postaci
Cejer. Jest to też nazwisko charakterystyczne dla Pomorza. Nie można go objaśnić materiałem polskim. Jest rzeczywiście z pochodzenia nazwiskiem niemieckim.
Jest w niemczyźnie czasownik
zeihen "oskarżać, obwiniać" i od niego pochodzący rzeczownik
Zeiher "oskarżyciel".
Jest to rdzeń indoeuropejski. Etymolodzy kojarzą te wyrazy z gr. czasownikiem
déiknymi "wskazywać", łacińskim
dicere "mówić, powiedzieć", niem.
zeigen "pokazywać" i rzeczownikiem
Zehe "pa1ec u nogi". Indoeuropejskie znaczenie tego rdzenia sprowadzało się do wskazywania, a że palcem wskazującym, dlatego i palec został w wielu językach (por. wspomniane wyżej
Zehe i łac.
digitus "palec") na nim oparty. W niemczyźnie znaczenie zawężono do dziedziny prawa.
W źródłach historycznych Pomorza nazwiska tego nie znalazłem. Spisała je w pracy licencjackiej z nagrobków cmentarza w Skorczu Krzysztofa Styburska w r. 1977. Dyplomantka zapisała: Józef
Cejer (1903-1965), Józefa
Cejer (1905-1983), Jan
Cejrowski (1912-1992), Rozalia
Cejrowska (1882-1975), Tekla
Cerowska (1890-1977).
Problemem otwartym pozostaje więc, czy nosiciele nazwiska przybyli na Pomorze z innych regionow, czy powstało ono na Pomorzu (w okresie pruskim, bo z czasów polskich 1466-1772 mamy w Uniwersytecie Gdańskim bogate zaświadczenia nazwisk pomorskich). H. Górnowicz wynotował je z księgi zgonów z Ka1wy w pow. sztumskim (r. 1856), a w terenie zapisał we wsi Lipowiec w pow. malborskim jako
Cérowski (w akcie zgonu
Ceirowski). Dzisiejsza wieś Kępki w par. Marzęcino, gm. Nowy Dwór Gdański nosiła niem. nazwę
Zeyer pochodną od omawianego nazwiska.
Nazwisko oparte na niemieckim rzeczowniku
Zeiher "oskarżyciel" wymawiane było po polsku
Cejer, gw.
Céjer i tak przeszło do formy oficjalnej, urzędowej. Wielu przepisało się na formy niby to szlacheckie
Cejrowski.
Omawiane nazwisko mogło być pisane z niemiecka i dlatego SNWPU podaje 3 nosicieli nazwiska
Zeier z woj. gda6skiego. W Słowniku tym spotykamy też 1 obywatela o nazwisku
Zeiger w woj. przemyskim i 3
Zeigert z woj. gdańskiego; pochodzą one wprost od niemieckiego
zeigen "pokazywać" i
Zeiger "ten, co pokazuje" i "to, czym pokazuje, czyli wskazówka (zegara) lub pałeczka".
Jest bliskie dźwiękowo nazwisko
Cejner u 84 obywateli, z tego 6 w woj. elbląskim, 13 gdańskim, i pochodne
Cejnerowski - 5 nosicieli w woj. opolskim oraz spolszczone
Cejnar (13, z tego 8 w woj.jeleniogórskim i 5 łódzkim). Nazwisko
Cejn notowane w SSNO (I, s. 303) od r. 1373, a jego wariant
Cyn od r. 1368, poświadczone zostało też na Pomorzu. Nie należy ono jednak do omawianej tu podstawy. Pochodzi od niemieckiego rzeczownika
Zein lub
Zain(e), oznaczających 1. koszyk pleciony i pewnie wytwórcę takich koszyków (por. semantycznie odpowiednie nazwiska polskie Kipa, Kobiałka, Kobiel(a) i Koszałka), 2. sztabę żelazną, 3. płotki plecione, 4. strzałę. Wyraz ten jako nazwa osobowa
Cejn dał podstawę nazwie młyna
Cejnov w Czechach, od którego to młyna swego czasu P. Smoczyński próbował wywieść kaszubskie nazwisko
Ceynowa (zob.). Opinii tej przeciwstawiłem hipotezę, że to pierwotnie forma
Cieniawa od rzeczownika
cieniawa "brunet".
(Kasz 1998, nr 16, s. 8)
Jurek