Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

KSIĘGA PAMIĘCI

16.08.2014 19:53
KSIĘGA PAMIĘCI

Co to jest Księga Pamięci?
Księga Pamięci jest nieustannie powiększającym się zbiorem biografii byłych więźniów obozu koncentracyjnego Dachau. Od roku 1999 opisanych zostało ponad 100 biografii w najróżniejszych językach. Uczniowie, studenci, osoby dorosłe oraz krewni byłych więźniów chcą poprzez przypomnienie losów pojedynczych osób aktywnie zajmować się historią nazizmu. Z pomocą opiekunów projektu uczestnicy nawiązują kontakt z ocalałymi lub rodzinami nieżyjących już byłych więźniów, przeprowadzają z nimi wywiady, szukają informacji w książkach i archiwach, analizują zebrane informacje źródłowe i piszą biografię, której przy użyciu różnych materiałów wizualnych nadają ostateczną indywidualną formę.

Imiona zamiast numerów

Wraz z przybyciem do obozu koncentracyjnego więźniowie wchodzili w świat, który całkowicie wykraczał poza wszelkie normy ludzkie. Równocześnie z oddaniem swoich ubrań i rzeczy osobistych więźniowie musieli oddać także swoje imię i wszelkie prawa. Otrzymali ubranie więźniarskie i numer. W ten sposób naziści chcieli odebrać im wszystko, co indywidualne, ich tożsamość oraz godność. Księga Pamięci z Dachau chce zachować pamięć o imionach ludzi, którzy kryją się za kategorią więźnia i liczbami ofiar. Nawet jeśli najczęściej z ograniczonej perspektywy udaje się rzucić na pojedynczą osobę zaledwie "światełko", to i tak w biografiach zauważalne są bardzo różne osobowości. W szczególny sposób przyczynia się do tego spotkanie z (młodymi) autorami biografii.

Międzynarodowa Wystawa Objazdowa

Wystawa 22 obrazów losów pojedynczych więźniów z Księgi Pamięci ma na celu skierowanie naszego spojrzenia na historię więźniów KL Dachau z perspektywy europejskiej. Wszak więźniowie to prześladowani przez nazistów ludzie z całej Europy i ich straszne wspomnienia obozów koncentracyjnych do dzisiejszego dnia mają silny wpływ na europejskie samopostrzeganie. W towarzyszącej wystawie broszurze zaprezentowane są skrócone i przetłumaczone biografie z Księgi Pamięci.

Na Historię składają się historie

"Historia świata to historie pojedynczych ludzi. Pozbierajmy je". Tymi słowami Julija Gogol, uczestniczka ze Lwowa opisuje istotny aspekt projektu Księga Pamięci. Historia nazizmu da się pojąć dopiero wtedy, kiedy skieruje się swoją perspektywę na człowieka i jego naznaczone tym czasem doświadczenia. Na wiele dróg życiowych silny wpływ miały czynniki społeczne i polityczne. Wybór biografii dokonany dla potrzeb wystawy nie jest wprawdzie reprezentatywny dla "społeczności więźniarskiej" obozu koncentracyjnego Dachau, ale mimo to pozwala poznać losy ludzi różnych narodowości oraz ich różne korzenie polityczne, kulturowe i religijne. Równocześnie pokazuje także różnorodność uczestników projektu, którzy zdecydowali się udać na poszukiwanie śladów historii. Wielu zbierało informacje na temat życia osoby ze swojego własnego otoczenia. Dzięki temu uczestnicy mogli pozyskać nowe spojrzenie na historię swojego regionu lub miejscowości, w której żyją.

Informacje historyczne

ŻYCIE W KL DACHAU

Warunki życia
W latach 1933-1945 umarło przynajmniej 43.000 spośród ponad 202.000 więźniów obozu koncentracyjnego Dachau i jego podobozów. Głód, wyczerpanie, tortury i mordowanie należały do najczęstszych przyczyn śmierci. Więźniowie byli w zupełnie niewystarczającym stopniu odżywiani i ubrani, a jednocześnie wykorzystywani do ciężkiej fizycznej pracy aż do całkowitej zagłady. Choroby stanowiły dodatkowe zagrożenie dla życia. Więźniowie niezdolni do pracy mogli trafić do "transportu inwalidów" i zostać zamordowani. Epidemie, takie jak ta tyfusu zimą 1942/43, pochłaniały życie tysięcy więźniów. Wraz z przepełnieniem obozu w roku 1944 warunki życia dalej się pogarszały.

Codzienność
Właściwie nie można mówić o codzienności w obozie koncentracyjnym. Więźniowie narażeni byli na samowolę SS i znajdowali się w sytuacji poza jakimikolwiek granicami normalności. Każdy błahy powód mógł służyć za uzasadnienie okrutnej i niebezpiecznej dla życia kary. O godzinie 4.30 rano więźniowie musieli wstawać i pracować. Dzień pracy miał jedenaście godzin. "Dobre" komando pracy, np. w biurze, mogło uratować życie. Porządek, czystość i dyscyplina były szczególnie w początkowych latach wykorzystywane do maltretowania więźniów. Codzienny apel, któremu towarzyszyło wielogodzinne stanie w milczeniu, był torturą i często służył za zbiorową karę.

Obóz po roku 1945

Po wyzwoleniu obozu w kwietniu 1945 roku większość więźniów powróciła do swojej ojczyzny. Amerykanie w latach 1945-1948 wykorzystywali teren obozu jako obóz dla internowanych byłych członków SS i zbrodniarzy wojennych. Od 1948 do 1960 roku pełnił on funkcję obozu dla Niemców przesiedlonych z dawnych niemieckich terenów wschodnich. W roku 1960 w miejscu dawnego krematorium Międzynarodowy Komitet Dachau stworzył prowizoryczną wystawę. Miejsce Pamięci Obozu Koncentracyjnego Dachau zostało otwarte 9.5.1965 r., a trzy lata później na dawnym placu apelowym odsłonięty został Międzynarodowy Pomnik.