Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Błońscy herbów Nałęcz, Lubicz i Ślepowron

11.05.2009 15:14
Błońscy herbów Nałęcz, Lubicz i ¦lepowron
Napisał Robert
czwartek, 03 sierpień 2006
Błońscy herbów Nałęcz, Lubicz i ¦lepowron

Wielkoksi±żęce nadanie Witolda

W 1420 r. wielki ksi±żę litewski Witold nadał lub potwierdził wcześniejsze nadanie rozległych dóbr Błonie na Podlasiu. Jego właściciele rychło zaczęli używać nazwiska Błońscy.

Majątek gniazdowy Błońskich jeszcze w tym samym stuleciu uległ podziałowi i częściowej wyprzedaży i powstały dwie odrębne wsie zwane Błoniami Wielkimi (dzi¶ Duże) oraz Błonie Małe, lokalnie zwane też Błoniczkiem. Osiedli tu Błońscy nieczuli się w tej okolicy bynajmniej obco, za najbliższych s±siadów mieli przecież innych szlacheckich wła¶cicieli pochodz±cych z terenów Królestwa Polskiego tj. Krasnodębskich, Bielińskich, Wojewódzkich, Kożuchowskich, czy Kobylińskich.

Kolejny zachowany zapis piętnastowieczny odnosz±cy się do tego rodu pochodzi z 1441 r., wtedy Andrzej Błoński wraz z małżonką Katarzyną sprzedali spory szmat ziemi wydzielony ze swoich dóbr Błonie – Tomaszowi i Przecławowi Bielińskim z Bielan. Równie stare informacje przytacza w swojej pracy historyk Włodarski wzmiankując w dokumentach pod rokiem 1458 Mikołaja i Stanisława z Błonia herbów Lubicz i ¦lepowron oraz w 1464 r. Andrzeja, Tomasza i Wojciecha z Błonia herbu Lubicz. Na podstawie tych informacji niektórzy przyjmują za pierwotny herb Błońskich Lubicz, czasami ¦lepowron, lub nawet oba, a nie klejnot Nałęcz, który pojawił się w Ľródłach stosunkowo póĽno w stuleciach XVII i XVIII, kiedy to zapomniano o starym.

Podział dóbr i przydomki

W 2 poł. XV w. rodzina Błońskich staje się coraz to liczniejsza, podziały dawnej ojcowizny, spory o granice posiadłości pomiędzy rodzeństwem, kuzynami oraz zatargi o podobnym tle z sąsiadami znajdując oddżwięk w dokumentach kancelarii sądu ziemskiego drohickiego z lat 1473-1484. Dzięki tym źródłom znamy imiona kolejnych przedstawicieli rodu i innych dziedziców na Błoniu np. Krystyn, który z bratem Pawłem wytoczyli proces Dorocie z Błonia. Oprócz nich pojawiaj± się inni w osobach: Jana Błońskiego, syna Tomasza, Macieja, Wszebora, Bolesty, Stanisława, jak też Jadwigi, córki Myszka, Jana zwanego Przechowiczem, Andrzeja, Bartłomieja, Chrzczona i Małgorzaty Wszeborowej. W 1484 r. pojawia się w dokumentach również Anna ze Stanów, córka My¶libora, która kupiła ziemię w Błoniu od Jana „Przecha” Błońskiego. W 1510 r. Agnieszka z Zaliwskich wdowa po Janie Błońskim odsprzedała zaś swój posag tj. Ziemię znajdującą się w Zaliwiu. Synem Jana Błońskiego i Agnieszki z Zaliwskich był Jan, a wnukiem Piotr Błoński.

W 1528 r. na przegląd pospolitego ruszenia do Drohiczyna stawiło się czterech konnych z Błonia pod Sokołowem. Osobno i to na dodatek z trzema żołnierzami przybył najbogatszy wtedy Błoński – Jan. Na podobną paradę wojskową do Radoszkowic na Białorusi, która miała miejsce w 1567 r. stawiło się ogółem z Błonia Dużego i Małego 24 zbrojnych, w tym 16 konno a 8 pieszo. Najzamożniejszymi byli wówczas Maciej Błoński, syn Sebastiana i jego stryj Jakub, którzy wystawili z obu wsi trzech konnych, uzbrojonych w rohatyny.

W 1569 r. przysięgę na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski złożyło w Drohiczynie z naszej okolicy 18 Błońskich. Z Błonia Wielkiego byli to synowie Jana, Adama, Macieja i Stanisława Wszeborów oraz potomkowie Włodzimierza, Mikołaja i Sebastiana Błońskich. Z Błonia Małego towarzyszyło im dwóch synów Mikołaja i czterech Jana Błońskiego. Już wtedy w rodzie wykształciły się odrębne gałęzie rodzinne używaj±ce przydomków: Wszebór, Złotkowicz, Wróblik, Bembnar, Górka, Zielonka, Chro¶nicz i Horka.

Podczas spisu opłacających podatek nadzwyczajny z 1580 r. odnotowano pięciu głównych właścicieli Błonia Dużego i Małego, którzy reprezentowali też liczną rzeszę drobniejszych posiadaczy tamtejszej ziemi. Byli to: Paweł i Walenty Błoński z Błoniczka (2,5 włóki), Mateusz Błoński z Błonia Wielkiego i Strusów (5 włók) oraz Szczęsny Horka z Błonia (10 włók) i wżeniony tu Maciej Paczóski (0,5 włóki osiadłej z dwiema rodzinami chłopskimi).

Potajemny romans i porwanie

Pod koniec lat osiemdziesi±tych szesnastego stulecia gło¶na była sprawa porwania Anny z Błońskich, córki Grzegorza Wszebora, a żony Piotra Krasnodębskiego, dziedziczki na Krasnodębach Kasmach i Rafałach. Została ona uprowadzona za swoim cichym przyzwoleniem przez dawnego kochanka Kacpra Krasnodębskiego, właściciela części na Krasnodębach, Remiszewie i Bachorzy, któremu wcześniej jako protestantowi rodzice Anny – katolicy odmówili jej ręki. Do zuchwałego porwania doszło w 1588 r., młodzi uciekli następnie do Sokołowa, gdzie w miejscowym zborze kalwińskim wzięli potajemnie ślub. Oczywiście prawowity małżonek Anny – Piotr Krasnodębski nie mogąc nic wskórać sam upomniał się o nią na drodze sądowej. Jeszcze w lutym 1589 r. sprawa ta znalazła finał na zjeździe generalnym warszawskim. Wydano tam wyrok nakazujący Kacprowi zwrot porwanej i zapłacenie wysokiej grzywny. Porywacz jednak nie podporz±dkował się nakazowi sądowemu, zatem w kwietniu tegoż roku s±d zaostrzył karę i przykazał jego aresztowanie, do czego jednak chyba nie doszło. Według miejscowej tradycji potomkom Kacpra Krasnodębskiego i Anny z Błońskich nadano przydomek „Kochanki”, który przetrwał próbę czasu i używany jest lokalnie w odniesieniu do jednej z gałęzi rodzinnych Krasnodębskich nawet dziś służyli wiernie ojczyźnie

W 1670 r. Jan Wawrzyniec Błoński syn Wojciecha był komornikiem drohickim, a w 1733 r. Maciej Błoński porucznikiem w chorógwi królewskiej. Wcześniej, za obiorem króla Augusta II Mocnego opowiedzieli się Krzysztof i Szczęsny Błoński w województwa podlaskiego.

Dzięki udowadnianiu szlachectwa przez niektórych przedstawicieli rodu Błońskich już po rozbiorach mamy nieco więcej informacji dotycz±cych ich przodków, choć najwięcej możemy się dowiedzieć z osiemnastowiecznych metrykaliów parafialnych to jednak inne źródła pozwalają znacznie rozszerzyć tę wiedzę. Na przykład żyj±cy w 2 poł. XVII w. Szymon Błoński miał syna Kazimierza, który w 1727 r. nabył część wsi Krynki Rogale. Ów Kazimierz miał dwóch męskich potomków Kazmierza i Walentego. To synowie tego ostatniego Baltazar i Jan Błońscy dokupowali ziemię w Krynkach w 1773 i 1777 r. Z kolei Grzegorz Błoński w 1737 r. nabył część Strusów od Nasiłowskich. Jego syn Walenty ożenił się z Justyn± Strus i w 1781 r. uczynił dla niej zapis na Strusach. Walenty Błoński legitymował się ze szlachectwa przed Austriakami w 1804 r.

W 1745 r. Maciej Błoński – podczaszy drohicki żonaty był z Teodorą M±kolsk±, z którą miał syna Teodora, ten zaś Aleksandra. Aleksander Błoński stawał przed Heroldią rosyjską w 1838 r. W 1765 r. komornikiem granicznym drohickim był Tomasz Błoński. Jego potomkami byli Andrzej, następnie Jakub i Mikołaj, który udowodnił szlachectwo w 1861 r. Na podstawie przeprowadzonej w 1786 r. transakcji sprzedaży części Błonia Małego Tarkowskim uznano przynależność do uprzywilejowanego stanu Wojciecha Nałęcza Błońskiego, syna Franciszka i Wiktorii z Radzikowskich.

W spisie szlachty Pawliszczewa odnajdujemy też innych Błońskich, którzy zostali wpisami w rejestr szlachty austriackiej Galicji Zachodniej, w której skład wchodziły tereny późniejszego powiatu sokołowskiego. W 1804 r. wylegitymowali się z wynikiem pozytywnym m.in. Józef Błoński syn Michała z Brodacz i Błonia, Stefan Błoński synb Jakuba, a wnuk Walentego z Błonia, Ignacy Nałęcz Błoński syn Franciszka, a wnuk Pawła z Błonia oraz Antoni Błoński syn Wawrzyńca i Antoniny Demideckiej z Błonia.

Współczesność i Błońscy

Według danych sprzed paru lat w Polsce zamieszkuje ponad 4,5 tys. osób posługuj±cych się nazwiskiem Błoński. Oczywiście nie wszyscy oni pochodz± od Błońskich z Błonia pod Sokołowem, jednak znacząca większość z blisko 250 ludzi mieszkaj±cych na terytorium dawnego województwa siedleckiego to nasi Błońscy. Dla porównania liczebność najbliższych sąsiadów Błońskich przedstawia się w sposób następujący: Bielińscy – w Polsce - 6.112 (Siedleckie – 283), Wojewódzcy – 1775 (Sd. -265), Brodaccy – 1042 (Sd. - 40), Krasnodębscy – 2002 (Sd. - 483), Kożuchowscy – 1770 (Sd. 181) i Kobylińscy – 3888 (Sd. 395). Błońscy zamieszkuj± w powiecie sokołowskim m.in. w Sokołowie Podlaskim, Błoniu Dużym i Małym, Brodaczach, Budach Kupientyńskich, Jabłonnie Lackiej, Kanabrodzie, Kowiesach, Kożuchowie, Kudelczynie, Łazowie, Skorupkach, Wiechetkach Małych, Wojewódkach Górnych, Wyrozębach Konatach i Zembrowie.

DARIUSZ KOSIERADZKI (Życie Sokołowa 28 X 2005)

Dane uzupełniające:

Najstarsze wpisy w księgi drohickie:

1473 r. Krystyn de Błonie i brat Paweł przeciw Dorocie stamtąd
1473 r. Jan z Błonia
1473 r. Agnieszka, Tomasz de Błonie przeciw Krystynowi
1474 r. Mikołaj Zaleski z Błonia
1474 r. Jan syn Tomasza z Błonia
1474 r. Maciej z Błonia
1474 r. Jan z Błonia, Stanisław Kożuchowski
1475 r. Wszebor z Błonia
1475 r. Bolesta z Błonia
1475 r. Jan Błoński, Stanisław z Błonia
1476 r. Jadwiga córka Myszka z Błonia
1476 r. Krystyni Jan bracia z Błonia
1476 r. Maciej Kożuchowski i Jan Przechowicz z Błonia
1476 r. Andrzej Błoński, Adam syn Jakuba Kożuchowski
1476 r. Piotr Połaski pozwał Jana Przechowicza z Błonia
1476 r. Jan i Stanisław z Błonia
1476 r. Bartłomiej z Błonia syn o. Notarii
1477 r. Paweł z Błonia
1479 r. Jakub Kożuchowski i Jan Błoński
1479 r. Jan syn Tomasza Błoński
1482 r. Stanisław Kożuchowski, Chrzczon z Błonia, Szymon Krasnodębski,
1483 r. Mikołaj z Błonia
1484 r. Małgorzata Błońska Wszeborowa
1484 r. Jan Przech z Błonia z bratankiem Stanisławem sprzedali ziemię Annie z My¶liborów (? Anna ze Stanów córka My¶libora?)

inne:

1441 r. Andrzej z Błonia z małżonk± Katarzyn± sprzedał pół Błonia Tomaszowi i Przecławowi z Bielon
1420 r. nadanie wielkiego księcia Witolda wsi Błonie w parafii Kożuchówek

(z wywodów Semkowicza):

1458 r. Drohiczyn: Mikołaj i Stanisław de Błonie - herby Lubicz i ¦lepowron
1464 r. Drohiczyn: Andrzej, Tomasz, Wojciech de Błonie - herb Lubicz

Przysięga na wierność Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski 1569 r. Drohiczyn:

Błonie Wielkie:

Maciej Błoński syn Jana
Adam syn Jana
Maciej syn Adama
Grzegorz syn Macieja Wszebor
Jan syn Stanisława Wszebor
Andrzej syn Włodzimierza
Sebastian syn Jana
Tomasz syn Mikołaja
Stanisław syn Mikołaja
Maciej syn Sebastiana
Jakub Błoński
dziedzicowie z Błonia, Kusiów(?) etc.

Błonie Małe:

N. (?) Błoński syn Mikołaja
N. (?) syn Mikołaja
Walenty
Jan
Paweł
Jakub syn Jana
dziedzicowie z Małego Błonia
Adam syn Stanisława
dziedzic z Wielkiego Błonia

Popis pospolitego ruszenia Radoszkowice koło Mińska na Białorusi (dawniej Litwa) 1567 r.:

Błonie Wielkie:

Maciej syn Jana - pieszo, miecz
Adrian (?) Złotkowicz - pieszo, miecz
Marcin syn Pawła Szygnowicz? - klacz, miecz
Piotr Wszebór wysłał syna Mikołaja - klacz, miecz
Matys syn Adama - klacz, miecz
wdowa po Mikołaju wysłała sługę pieszo z mieczem
Tomek syn Mikołaja Wróblik - pieszo, rohatyna
Erazm syn Mikołaja "Bembnorow?" - klacz
Szczęsny Górka syn Piotra wysłał najmitę Piotra Wszebora - klacz
Sebastian syn Jana Wszebor wysłał syna Andrzeja na klaczy
Maciej syn Sebastiana ze stryjami Jakubem z Błonia i Błonia Małego etc. stawił trzy konie i rohatyny
Paweł Wszebor - klacz, miecz
Adam syn Jana - pieszo, miecz
Grzegorz Wszebor wysłał syna Wojciecha - klacz, miecz
Stanisław Wróbel syn Mikołaja - pieszo, kord
Maciej Wszebor wysłał syna Grzegorza - klacz, kord

Błonie Małe:

Walenty syn Krzysztofa - klacz, kord
Grzegorz Zielonka - klacz, miecz
Jan syn Lenarta - pieszo, miecz
Adam Zielonka - klacz, miecz
Paweł "Chro¶nicz?" wysłał syna - klacz, miecz
wdowa Begnorowa? wysłała syna - pieszo, miecz

Fragmenty z książki „Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic” pod red. G. Ryżewskiego, Sokołów Podlaski 2006, z rozdziału „Osadnictwo lewobrzeżnej części ziemi drohickiej w XV i na pocz. XVI w. – okolice Sokołowa, Węgrowa i Mord. T. Jaszczołt:

„…dla okolicy Błonie znamy pełen tekst przywileju nadawczego księcia Witolda, zachowany w pełnej kopii. Według niego odbiorcą nadania był niejaki Jan z Obrązowicz (de Obrązovicze), który otrzymał wieś Błonie w ziemi drohickiej, niedaleko rzeki Liwiec (Livyecz) na prawie lennym z obowiązkiem służby wojskowej, ze wszystkimi użytkami z wyjątkiem barci. Dokument został wystawiony przez Witolda w Bersztach na Litwie. W kopi zapisana jest data roczna 1420, jednak zarówno data dzienna – sobota w dzień św. Grzegorza, jak i świadkowie dokumentu: Mikołaj Sepieński sędzia ziemski poznański, Jakub Kobylański, marszałek dworu, Mikołaj Czechowski, sekretarz, Iwaszko Moniwid i Radziwiłł, marszałek hospodarski dowodzą, że dokument faktycznie wystawiony był w 1429 r. Nie wszyscy późniejsi dziedzice Błonia byli potomkami Jana z Obrązowicz. W 1441 r (lub 1451) Andrzej z Błonia z żoną Katarzyną sprzedał pół Błonia Tomaszowi i Przecławowi z Bielan. Błonie już w 1 poł. następnego wieku dzieliło się na Duże i Małe. Może więc powyższa sprzedaż była początkiem tego podziału. W 1458 r. występowali Mścisław i Wojciech z Błonia oraz Andrzej. W 1458 r. starosta drohicki nałożył vadium pomiędzy Mikołaja, Wojciecha i Stanisława z Błonia herbu Lubicz oraz pomiędzy ród Ślepowronów. W 1464 r. sąd drohicki nałożył vadium pomiędzy Andrzejem niegdyś z Błonia, a Tomaszem z Błonia i jego synami herbu Lubicz. Jeden z tych synów miał na imię Wojciech. Ci Błońscy byli więc herbu Lubicz. Z pewnością jednak siedziały tu rodziny innych herbów. W 1474 r. występował Maciej Kuczaba z Błonia, a w l. 1475 – 1485 Bolesta z Błonia. Przydomki ich obydwu były tożsame z nazwami herbów, którymi się zapewne posługiwali. Późniejsze herbarze podawały także Błońskich z ziemi drohickiej z herbem Nałęcz… Tomasz z Błonia żonaty z Agnieszką nie żył już w 1473 r. Jego synem był Jan „Tomkowicz” występujący w l. 1474 – 1485. Przecław (Przeczek), brat Tomasza, również miał syna o imieniu Jan, który w odróżnieniu od brata stryjecznego był nazywany Przeczkowicz, lecz nie zawsze. Stąd problemy w ich odróżnianiu. Paweł z Błonia w 1467 r. otrzymał od Mikołaja Sokołowskiego wójtostwo w Rogowie. Jego żoną była Anna ze Stanów. Bracmi Pawła byli także Krystyn (Chrzczon) i Jan z Błonia występujący z l. 1473 – 1495. Mogli oni być synami Tomasza zmarłego przed 1473 r. W l. 1475 – 1484 występowali: Wszebor z Błonia, którego żoną była Małgorzata, Mikołaj Zalasek z Błonia i Maciej Cygan z Błonia. W 1483 r. pojawił się Mikołaj syn Wszebora z Błonia. Częśc Błonia posiadał również pisarz ziemski drohicki Jan, który jak wiemy pisał się wcześniej z Krasnodębów. Pisarz Jan zmarł w 1475 r. o odtąd występowała wdowa po nim Agnieszka, która była poświadczona w źródłach w l. 1475 – 1483. Była ona jego drugą żoną. Natomiast pierwsza pochodziła z Księżopola. Z niej Jan miał synów Bartłomieja, Piotra i Pawła występujących w l. 1476 – 1483. Bracia ci cały czas pisali się z Błonia… W 1485 r. Bartłomiej i Piotr pozwali swoją macochę Agnieszkę o posag matki i stawili swych wujów z Księżopola, którzy zeznali, że dali swej siostrze 80 kop posagu. Jan Przechowicz z Błonia miał także częśc wsi Zaliwie w ziemi liwskiej, gdyż w 1477 r. razem z bratankiem Stanisławem zastawił je Janowi Kożuchowskiemu… W 1528 r. Błońscy stawili do popisu 4 konie, natomiast Jan Błoński stawił się samotrzec, tzn. sam z dwoma towarzyszami. W 1539 r. Elżbieta wdowa po Janie Błońskim testamentem przekazała kościołowi w Skibniewie 8 kop gr ze swego wiana zapisanego przez męża na Bachorzy, a kościółowi w Sokołowie resztę wiana z Bachorzy i Przeździatki…”

http://www.zsokolowa.com/index.php?opti ... &Itemid=46