Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Kakowski

16.06.2009 18:17
KAKOWSKI [Kakowscy, Kakowska, Kakowiak, Kakowianka]. Wsie gniazdowe: Kaki-Kormony, Kaki-Mroczki, Kaki-Nowiny, Kaki-Witułdy, Kaki-Xyty, Kaki-Żubły. Przezwiska: Gratun, Żubeł. Herb Kościesza (w polu czerwonym rogacina srebrna w słup, w środku przekrzyżowana i w końcu bez opierzenia rozdarta) Kakowskim właściwy wymieniany jest we wszystkich herbarzach polskich począwszy od Paprockiego.
Wieś Kaki koło Ulatowa i Świniar wymieniona jest w 1437 r. Jan de Kaki syn Wawrzyńca nabył w 1495 r. od Janusza III księcia mazowieckiego 3 łany w Starych Pieczyskach koło Wielkich Błot (uroczyska w Puszczy Mazuch) tuż przy granicy dóbr Mroczka, Stanisława i Wacława Kakowskich w powiecie przasnyskim. W 1537 r. król Zygmunt Stary potwierdził ową transakcję Józefowi Kakowskiemu de Kaki i bratankom jego Sebastianowi i Janowi Kakowskim synom +Niemierzy (czyli Erazma). W 1473 r. książę Janusz II nadał 3 włoki i 6 mórg w Kakach Piotrowi, Andrzejowi, Stanisławowi, Pawłowi, Maciejowi i Mroczesławowi de Kaki synom Mroczesława. W 1512 r. wymienieni są Andrzej i Wit de Kaki. W 1514 r. Filip de Kaki syn Erazma z diecezji płockiej, student Uniwersytetu Krakowskiego. W 1517 r. Andrzej, Erazm, Wawrzyniec i Mroczek de Kaki. W 1570 r. Sebastyan Kakowski de Kaki-Mroczki syn +Erazma zeznał Stanisława Kakowskiego de Kaki-Żubły syna +Andrzeja z części Świdrowskie i Dziewicze.
Kakowscy dzielą się w XVI w. na 3 linie: mazowiecką, czerwonoruską i witebską. Czerwonoruska znana była już Paprockiemu (w 1584 r.), widać stąd więc, że musieli wyemigrować tamże tuż po inkorporacji Mazowsza do Korony. Założycielem witebskiej był Mateusz Kakowski stolnik ciechanowski, który w 1628 r. nabył dobra Szylwy w powiecie oszmiańskim, zaś jego potomkowie nabyli majątki ziemskie w województwie witebskim i tam osiedlili się.
Linia mazowiecka podzieliła się zaś na kilka dalszych gałęzi: na Kakach z przezwiskiem Gratun, na Kakach z przezwiskiem Żubeł, na Krajewie-Wierciochach, na Morawach Wielkich, na Dembinach (wywodzą się od Pawła Kakowskiego de Kaki-Mroczki syna Jana, który w 1628 r. ożenił się z Elżbietą Dembińską, dziedziczką części Dembin, wdową po Macieju Dembińskim, córką Walentego), na Załogach, na Dzielinie, na Lipowcu i na Ulatowie-Borzuchach.
Z linii mazowieckiej gałęzi na Dembinach: Franciszek Kakowski rewizor komory celnej nieszawskiej w 1783 r. Alexander Kakowski (*1862 +1938), stryjeczny praprawnuk poprzedniego, abp. warszawski, kardynał, prymas Królestwa Polskiego, członek Rady Regencyjnej, baliw dewocyjny i honorowy Związku Kawalerów Maltańskich. Henryk Kakowski (*1890 +1945), stryjeczny bratanek poprzedniego, poseł na Sejm II RP w latach 1930-1935. Krzysztof Kakowski (*1926) wnuk po bracie kardynała, znany architekt warszawski, pracownik naukowy Politechniki Warszawskiej. Z gałęzi na Krajewie-Wierciochach: Maciej (*1796), syn Walentego, ksiądz wikary w Krzynowłodze Wielkiej, potem proboszcz Janowa.
Z linii czerwonoruskiej: Andrzej Kakowski podstarosta bełzki w 1640. Jakub Kakowski, syn poprzedniego, podwojewodzy bełzki w 1642. Benedykt Kakowski prawnuk Andrzeja, podczaszy bracławski w 1718 r., cześnik trębowelski. Antoni, syn poprzedniego, cześnik trębowelski od 1738 r., podstoli trębowelski od 1769. Andrzej Kakowski (+1738), brat Benedykta, cześnik trębowelski, poseł na Sejm, deputat na Trybunał Radomski w 1727, Gabryel Kakowski, syn poprzedniego, pułkownik pancerny, chorąży nowogrodzki, poseł na Sejm 1732 i 1733.
Z linii witebskiej: Jan Kakowski budowniczy witebski w 1767 r.
W 1632 r. Andrzej, Jakub i dwóch Wojciechów Kakowskich podpisało z ziemią ciechanowską elekcję Władysława IV, w 1669 r. Jan z ciechanowską – Michała, a w 1697 r. – Andrzej, Bartłomiej, Dominik, dwóch Janów, Walenty, trzech Wojciechów Kakowskich z ciechanowską – Augusta II.
W XIX w. w powiecie przasnyskim Kakowscy dziedziczyli na Dembinach, Kakach-Mroczkach, Krajewie-Wierciochach (do lat 30-tych XIX w.) i Załogach-Ciborach. Przedstawiciele gałęzi na Dembinach pod koniec tegoż wieku nabyli folwarki w Chrostowie-Brońkach i Zarnowie, a w XX w. w Niedziałkach w ziemi zawkrzeńskiej (wszystkie rozparcelowane przez komunistów). Kakowscy z Kak-Mroczek mieli w XIX w. swe cząstki także w Kobylakach-Petrusach i Smoleniu-Polubach.
Szlachectwa swego dowodzili przedstawiciele trzech linii rodu - witebskiej w 1772 r. przed sądem ziemskim witebskim, czerwonoruskiej w 1782 r. - przed sądem ziemskim lwowskim oraz mazowieckiej w 1840 r. przed Heroldią Królestwa Polskiego (Stanisław dziedzic części Dembin syn Walentego i Antoni dziedzic części Załogi-Cibory syn Baltazara).
Obecnie w Kakach-Mroczkach mieszka dwóch Kakowskich z przezwiskiem Gratun. W 1990 r. 41 osób o nazwisku Kakowski zamieszkiwało teren województwa ciechanowskiego, 22 – ostrołęckiego, 25 – olsztyńskiego, zaś 32 – warszawskiego. Łącznie stanowiło to 40% osób noszących to nazwisko w Polsce.

http://akson.sgh.waw.pl/~apszczol/kmherb.htm