Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Samolewski Stefan

7.12.2013 19:31
SAMOLEWSKI Stefan (1893-1939),
ku­piec, powstaniec wielkopolski. Urodził się 24 VI w Zaniemyślu (pow. Środa), w rodzi­nie przedstawiciela handlowego Jana i Elż­biety z d. Sura. Miał siostrę Pelagię (ur. 1891). Od najmłodszych lat mieszkał w Lesznie i tu, w 1900-7 uczęszczał do szkoły powszechnej. Następnie kształcił się w pro-gimnazjum w Gostyniu (1907-9) oraz Li­ceum Kupieckim w Lesznie (1909-12). Praktykę odbył w firmie bławatów Jakuba Bergmana w Lesznie. Był ak­tywnym członkiem wielu leszczyńskich organizacji. 20 II 1910 wstąpił do Towarzystwa Polsko-Katolickiego Terminatorów i przez dłuższy czas był członkiem zarządu. Zadaniem To­warzystwa było utrzymanie polskości wśród młodzieży polskiej i pogłębianie wiedzy pa­triotycznej. W latach 1912-5 należał do pa­triotycznego Towarzystwa Młodzieży Ku­pieckiej 15 II 1915, powołany do niemiec­kiego wojska, brał udział w walkach na fron­tach l wojny światowej. Po powrocie do Leszna uczestniczył w konspiracji młodzie­ży leszczyńskiej. Organizował Straż Ludo­wą w 1918. Pomiędzy 6 a 9 l 1919 opuścił Leszno i przeszedł na stronę tworzących się Kół powstańczych. Jako ochotnik wstą­pił w szeregi powstańców wielkopolskich, walcząc najpierw na froncie zachodnim, a później w Okręgu Wojskowym IX. W 1919-21, w stopniu podporucznika, służył w Szta­bie Okręgu Zachodniego. Po odzyskaniu niepodległości prowadzi) skład materiałów budowlanych i opałowych. W polskim Lesz­nie był znanym działaczem społecznym: skarbnikiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół" (1920-30), członkiem zarządu Brac­twa Kurkowego, w 1934 Królem Kurkowym oraz prezesem Związku Powstańców Wiel­kopolskich Oddział Leszno (1920-39). W 1929 współzałożył Towarzystwo Śpiewu im. Dembińskiego, w którym działał do 1935. Od 1934 do wybuchu II wojny światowej był członkiem komisji rewizyjnej Komunalnej Kasy Oszczędności Powiatu Leszczyńskie­go. 18 X 1939 został przez hitlerowców aresztowany i osadzony w więzieniu przy pl. Kościuszki. Niemiecki sąd polowy ska­zał go na karę śmierci przez rozstrzelanie, które nastąpiło 21 X 1939. Pochowano go w zbiorowej mogile, wraz z 20 rozstrzela­nymi mieszkańcami Leszna, za cmenta­rzem kotolickim. W uzasadnieniu wyroku napisano: „vorsitzendes Ausfstandigenverb" („przewodniczący Związku Powstań­ców Wielkopolskich"). Związek małżeński S. zawarł z Bronisławą z d. Feeser, 27 XI 1926 w Chełmży (pow. Toruń). Małżeństwo miało czworo dzieci: Jana (ur. 1927), Bole­sława (ur. 1929), inż. elektryka, Romualda (ur. 1933), mgr. ekonomii i Krystynę (ur. 1936).
Piwoń A., Miejsca Pamięci Narodowej w Leszczyńskiem, Leszno brw s. 30; - Zgodziński B., Leszno i okolice, Po­znań 1978; Zielonka J., Egzekucja 21 Października 1939, Kościan 1994 s. 15,19, 23, 34, 42, 45; Komunalna Kasa Oszczędności Powiatu Leszczyńskiego, Praca zbioro­wa z okazji 50 lat pracy 1889-1939, bmrw; - Życiory; wła­sny; - Fot. ze zbiorów autora.
Romuald Samolewski