Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Tacikowscy (2)

13.01.2011 02:11

Odpowiedzi (1)

13.01.2011 02:11
RODZINA TACIKOWSKICH wywodzi się z okolic Nowego Sącza i prawdopodobnie z Podola. Władysław Reymont w „Fermentach” (tom I, rozdział III, str. 47-48 wydanie 1968 – akcja toczy się w roku 1896) pisze:

... Mam wieczorem trochę gości, kuzyni bliscy, państwo Tacikowscy z Tacikowa, wie pani? Ona i moja mama... wilgotny tytoń i palić się nie chce – rzuciła papierosa na podłogę i rozgniotła go nogą. – Byłam....
... Rano Zalewska znowu przysłała wonny list, w którym zapowiadała się na wieczór, a tymczasem przeprosiła, że nie odsyła pożyczonych przedmiotów, bo ci spodziewani kuzyni pojechali do Warszawy, mężuś się widział z nimi na stacji, wstąpią z powrotem. ....

W tomie XII „Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich” figuruje hasło „TACIK”, objaśnione jako uroczysko w powiecie słonimskim, gmina Mierzewica, oddalone o 27 ½ wiorsty od Słonima (ok. 30 km). Uroczysko to miejsce odludne, tajemne (część lasu, łąka, kurhan), miało charakterystyczną nazwę ludową związaną zwykle z legendą, szczególnym wydarzeniem, zjawiskiem lub cechami danego miejsca. Łacińskie Tacitus oznacza ten, o którym milczą, lub to o czym milczą, zamilczany, skrycie dokonany; ten, który milczy, milczący.
W księgach ławniczych przemyskich (1454 Łp II 1144) znajduje się informacja: Stanisław do siostry należący Tacik stosownie do umowy z Mateuszem Tacik czasowo administrował.
Tacik może być też fikcją literacką, Reymont mógł utworzyć nazwę od znanego sobie nazwiska. Wiemy, że zetknął się z księdzem Feliksem Tacikowskim.

Najwcześniejsze zapiski o rodzinie Tacikowskich pochodzą z roku 1631 i dotyczą ZOFII TACIKOWSKIEJ matki Jana Papki czyli późniejszego Ojca Stanisława Papczyńskiego, (ur. 18 maja 1631 r. w Podegrodziu) założyciela Zakonu Marianów. Ksiądz Tadeusz Rogalewski MIC w jego biografii pt. „Żywot Stanisława Papczyńskiego” pisze:

...Matką założyciela marianów była Zofia z domu Tacikowska, pochodząca ze wsi Niskowa, należącej do parafii Podegrodzie. ... Zofia była trzecią żoną Tomasza. Poza naszym bohaterem urodziła jeszcze sześć córek i jednego syna. Dokumenty wymieniają starszego syna Piotra, który nie ukończywszy szkoły średniej, został zatrudniony przez franciszkanów w Nowym Sączu jako kantor w ich kościele. Mamy też wzmiankę o jednej z sióstr Stanisława Papczyńskiego, o której wspomina on w relacji z odwiedzin rodzinnego domu w Podegrodziu ok.1674 r. ... Rodzice Stanisława Papczyńskiego byli ludźmi dość zamożnymi; mieli dwa domy i kawałek ziemi w Nowym Sączu. ... Byli bogobojni, matka o. Papczyńskiego odznaczała się wielka pobożnością Między innymi należała do Bractwa Różańcowego, Bractwa św. Anny i III Zakonu św. Franciszka. ... Zofia znosiła też dzielnie choleryczny temperament i porywczość męża, przejawiającą się często nie tylko w słowach, ale i w czynach. Była wytrwała i, pomimo licznych przeciwności wychowywała swoje dzieci w duchu szczerej pobożności, tak że później wszystkie świeciły przykładem świątobliwego życia. ... Zaraz po urodzeniu, jeszcze tego samego dnia, ochrzczono dziecko w miejscowym kościele parafialnym i nadano mu imię Jan. Donosi o tym Wyszyński, który dane o chrzcie zaczerpnął z księgi kościoła parafialnego w Podegrodziu. Wspomniana księga nie zachowała się do dziś (spłonęła w pożarze przed 1822 r). Świadectwo chrztu o. Papczyńskiego, wystawione na postawie księgi chrztów zanim uległa zniszczeniu, zostało wysłane przez Kurię Biskupią do Rzymu z 1772 r. Podegrodzie należało wówczas do diecezji krakowskiej. Świadectwo to później zaginęło, tak jak i drugie wysłane z diecezji krakowskiej do Rzymu w 1773 r. ...

Zofia zmarła około roku 1674 w wieku 81 lat, urodziła się więc około roku 1593. Żadnych informacji o osobach z tamtych terenów nie udało się uzyskać.

Następne wzmianki o rodzinie Tacikowskich pojawiają się w Środzie Wielkopolskiej i Krotoszynie. Są do dane z Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu. Obywatelem Środy Wielkopolskiej był Stanisław Tacikowski z żoną Barbarą z domu Śmiśniewicz (?). Mieli syna Sebastiana, a może i Stanisława.
Sebastian Tacikowski ożenił się z Zuzanną Nowaczkiewicz. Ślub odbył się 3 lipca 1779 r. w Krotoszynie Z zawodu był kuśnierzem tak jak jego teść. Małżeństwo miało dziewięcioro dzieci:

1. MARIANNA Petronela – ur. 29.05.1782 r.
2. TOMASZ – ur. 14.09.1783 r.
3. KAZIMIERZ – ur. 1.03.1785 r.
4. STANISŁAW – ur. 1.09.1786 r.
5. KATARZYNA – ur. 12.11.1788 zm. przed 20.10.1791 r.
6. KATARZYNA – ur. 20.10.1791 r.
7. JAN – ur. 30.12.1794 r.
8. ANTONI Alojzy – ur. 29.06.1979 r.
9. JÓZEF Jan – ur. 21.06.1799 r.

Zapis chrztu Józefa Jana zawiera nazwiska rodziców Sebastiana i Zuzanny: Stanislaus Tacikowski civis Średensis – Barbara Śmiśniewicz (?); Augustinus Nowaczkiewicz pellionis civis Crotosinensis – Marianna Nieplegi (Stanisław Tacikowski obywatel Środy – Barbara Śmiśniewicz(?), Augustyn Nowaczkiewicz kuśnierz obywatel Krotoszyna – Marianna Nieplegi).

Z zapisków w Księgach Cechowych Muzeum Regionalnego Krotoszynie wynika, że Tomasz Tacikowski był kuśnierzem tak jak jego ojciec.

1. Rok 1788 znajduje się „Sławetny Sebastyan Tacykowski” – na pozycji 16
2. Rejestr AD 1793 wymienia nazwisko na pozycji drugiej: „Sł. Sebastyan Tacikowski”
3. Rejestr Bractwa – rok 1810 podaje dwa nazwiska:
Sł. Sabes. Tacikowski – poz. 3
Sł. Tomas Tacikowski – poz. 31
4. Ostatnia wzmianka w 1814 roku. Sebastyan Tacikowski jest Stołowym Bractwa Kuśnierskiego i podpisuje sprawozdanie kasowe za rok 1813/14.

W księdze Bractwa Strzeleckiego, które gromadziło obywateli całego miasta, znajduje się następujący zapis:

Roku Pańskiego 1783 dnia 27 miesiąca maja, za rekomendacją Sławetnych Panów Braci Koła Rycerskiego, Sławetnego Józefa Kormarowicza, Sławetnego Jana Rogatkiego wkupił się za Brata Sławetny Pan Sebastian Tacikowski do Cechu Strzeleckiego, to jest Koła Rycerskiego do uzyskania Praw i ... Szczęścia Królestwa Tarczowego, który to pomieniony Brat oddał Cechowi cztery złote, groszy sześć i beczkę piwa i wosk oddał.

Od 1792 roku Sebastyan Tacikowski co roku jest wymieniany jako chorąży do Berlińskiej Chorągwi.
W 1795 jest już Panem Stołowym, czyli Starszym aż po rok 1800.

Archiwum Archidiecezjalne podaje życiorys drugiego syna Sebastiana, Antoniego Alojzego, który był księdzem. Od 1811 roku uczył się w Kaliszu, a później po dwuletnim pobycie w domu w Krotoszynie udał się drogą morska do Francji, gdzie w Paryżu wstąpił do Seminarium Duchownego. Pisał z Paryża 6.11.1820 roku do arcybiskupa gnieźnieńskiego, prosząc o zezwolenie na przyjęcie święceń. Nieco później był komendarzem w Tomicach, a następnie, bliżej w aktach nieokreślonym, beneficjantem w kościele kolegiackim w Środzie Wlkp. Zmarł przed 16.08.1837 roku. Matka jego żyła jeszcze i mieszkała w Krotoszynie.
Sebastian zmarł między rokiem 1814, a 16.08.1837 r. Losów jego potomków nie udało się ustalić.

Stanisław Tacikowski, brat rodzony lub stryjeczny Sebastiana, mieszkał w Środzie Wielkopolskiej. Jego żona miała na imię Marianna. Mieli siedmioro albo ośmioro dzieci:

1. FRANCISZEK – ur. 12.03.1772 r.
2. AGNIESZKA Weronika – ur. 21.02.1775 r.
3. MARCIN – ur. 2.12.1777 r.
4. LUDWIK – ur. 3.08.1780 r.
5. MARIANNA – ur. 14.03.1782
6. ANDRZEJ – ur. 5.12.1784 r. zm. w 1837 r. w Stanisławowie
7. ANNA – ur. 10.12.1788 r

8. TOMASZ – ur. 1791(1790) – zm. w 1811 r. w Stanisławowie.

Nie wiele też wiemy o dzieciach Stanisława. Najprawdopodobniej jego córka Agnieszka zakonnicą. Znamy tylko losy Tomasza i Andrzeja. Tomasz był bratem Andrzeja, ale czy rodzonym czy stryjecznym nie wiadomo. W aktach metrykalnych Stanisławowa z Archiwum w Siedlcach znajduje się akt zgonu Tomasza:

Roku Tysiąc Ośmset jedenastego, miesiąca grudnia, dwudziestego dnia. Przed nami Proboszczem Stanisławowskim sprawującym obowiązki Urzędnika Stanu Cywilnego Gminy i Powiatu Stanisławowskiego, w Departamencie Warszawskim Stawili się. Andrzej Tacikowski mający lat trzydzieści jeden kunsztu kuśnierskiego i Kazimierz Stężycki lat mający pięćdziesiąt cztery. Kunsztu szewskiego, zamieszkali w Stanisławowie obywatele, i oświadczyli nam iż dnia dwudziestego Grudnia roku bieżącego. Umarł Tomasz Tacikowski, - młodzian, mający lat dwadzieścia cztery, kunsztu szewskiego, zamieszkały w Stanisławowie przy bracie, w domu pod numerem Trzydziestym...

Andrzej Tacikowski (syn Stanisława i Marianny) urodzony 5 grudnia 1784 roku w Środzie Wielkopolskiej był z zawodu kuśnierzem. Opuścił rodzinne strony, jak mówią ustne przekazy, aby nie służyć w wojsku pruskim. Osiedlił się w Stanisławowie k. Mińska Mazowieckiego około roku 1804. Ożenił się z Agnieszką Ciuchcińską. Jeżeli przyjąć, że córka Ewa Marianna (ur. 1 grudnia 1809 r.) była ich pierwszym dzieckiem, ślub ich mógł odbyć się na początku roku 1809. Niestety akta stanisławowskie z Archiwum w Siedlcach zachowały się od roku 1810. Dokładna data urodzenia Marianny podana jest w akcie jej ślubu. Andrzej i Agnieszka mieli siedmioro dzieci:

1. EWA MARIANNA – ur. 1809 r. (z męża Mendelska)
2. ROZALIA – ur. 1811 r. – zmarła przed 27 lutego 1837 r.
3. SYMEON – ur. 1817 zm. 1902 r.
4. FRANCISZEK – ur. 1819 r. zm. 1913 r.
5. STANISŁAW – ur. 1824 r. zm. 1885 r.
6. KATARZYNA – ur. 1827 r. (z I męża Borucka, z II Krajewska)
7. JÓZEF NIKODEM – ur. 1831 r. zm. 1849 r.

Andrzej zmarł 27 lutego 1837 r. w Stanisławowie:

AKT zgonu Nr 23/1837
Miasto Stanisławów u.d. 33. Działo się w Stanisławowie dnia dwudziestego siódmego lutego o godzinie dziesiątej. Stawił się Franciszek Gostycki lat pięćdziesiąt siedem i Leon Mę[en]delski lat trzydzieści liczący, mieszczanie Stanisławowscy: I oświadczyli Nam, iż w dniu dzisiejszym o godzinie dziewiątej zmarł: ANDRZEJ TACIKOWSKI – ławnik lat 54, mąż Agnieszki z Ciuchcińskich lat mającej 52. Po przekonaniu się naocznym o jego zgonie, akt niniejszy stawającym się przeczytany przez nas i świadków podpisany został: Leon Mendelski, Franciszek Gostycki, ks. Józef Jurkowski kanonik Lubelski, Proboszcz Stanisławowski – podpis nieczytelny.

Osoby uwzględnione w drzewie genealogicznym są przede wszystkim potomkami Andrzeja, a właściwie jego trzech synów: Symeona, Franciszka i Stanisława. Czwarty syn Nikodem zmarł w wieku 18 lat.

Trzech synów Franciszka ożeniło się z czterema córkami Walentego Koczorowskiego i Sabiny Pulcherii z domu Kołogórskiej. Walenty był nauczycielem, wyrzuconym przez Niemców ze Środy Wielkopolskiej. W sumie pięć panien Koczorowskich wyszło za mąż za czterech Tacikowskich. Trzech Tacikowskich, synów Franciszka. przeniosło się do Wiązowny, gdzie osiedlili się Koczorowscy.

Na podstawie książki ks. Tadeusza Rogalewskiego "Żywot Stanisława Papczyńskiego", akt Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu, Ksiąg Cechu Kuśnierzy z Muzeum Regionalnego w Krotoszynie, akt Archiwum Państwowego w Siedlcach.