Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Jankowo w Ziemi Łomżyńskiej

14.12.2008 21:33
Są jeszcze na Podlasiu takie miejscowości... Gruntowe drogi, pokrywające kurzem spacerowiczów i trudniących sie wciąż rolnictwem miejscowych.
W oddali szumiąca Narew. Odwieczna królowa Podlasia, przed nami bezkresne pola i dopiero tam, na linii horyzontu pojawiają się domki i starodrzewia.
Tak wyglądała panorama Jankowa, gdy pojechałem tam z narzeczoną po raz pierwszy 20 wrzesnia 2005. Z Warszawy pojechaliśmy do Łomży, tam kolejna przesiadka i pełnym autobusem do Nowogrodu - najbardziej sennego z miasteczek jakie odwiedziłem. Później spacer. Dobre cztery kilometry tą gruntową drogą...
Tuż za znakiem Jankowo Sk[arbowo], spotkałem starszego pana. Zapytałem go o dwór, o pozostałości po Jankowskich.
Pierwsze co odpowiedział to była niespodzianka. On też miał na nazwisko Jankowski, i mówił., że nosi je w tej miejscowości jeszcze z dwanaście rodzin!
To była konsternacja i powód do przemyśleń na kolejne kilka lat. Czy ci wszyscy ludzie byli potomkami szlachty gołoty? A może w dobie przyswajania nazwisk, jakiś zaborczy urzędnik spisał tak wszystkich mieszkańców tej wsi? Nadal nie mam pewności. Starszy pan wskazał mi miejsce gdzie stał dwór. Narzeczoną zdziwiło, że to miejsce było w dołku, nad strumieniem (było nad nim jedyne zagłębienie w płaskiej okolicy). Ale to właśnie tam biegła kamienna droga - tylko tam.
Drugie o czym opowiedział pan Jankowski, iż dworu nie znajdę - niespodzianką już nie było. Musieliśmy wracać. Autobusy z Nowogrodu nie jeździły często.

W dwa lata i jeden dzień po pierwszej wizycie, odwiedziłem kolebkę moich przodków po raz drugi. Tym razem mieliśmy więcej szczęścia. Nadal autobusem, lecz tym razem od świtu w podróży dotarliśmy do Łomży, potem Nowogrodu i stamtąd (dzięki uprzejmości kierowcy gimbusa) busikiem do Jankowa. Raz jeszcze wykonałem mnustwo fotografii Jankowa -miejsce po dworze, wieś, polny krzyż - kapliczkę, którą fundowali Jankowscy herbu Jastrzębiec w końcu XIX wieku! Pola w kierunku na Czartorię, i sąsiednie Jankowo Młodzianowo. To była piękna przygoda, czasu strarczyło także na zwiedzenie skansenu kurpiowskiego w Nowogrodzie.

A jak to było w przeszłości? Jankowscy należeli do płockiego szczepu Bolestów, przodek tegoż nazwiska Siemian z Jankowa otrzymał nadaniem księcia Janusza Starszego po 1381 grunty pod Nowogrodem, a od księcia Ziemowita IV przywilej dla Bolestów z 13 grudnia 1408 (wczoraj była rocznica 600 lecia!). Jankowscy byli blisko spokrewnieni z ciechanowską linią Bolestów (z Nagórkami), czyli m.in. z Dzierżgowskimi, Szumskimi, Jeżewskimi czy Kwiatkowskimi. Ale osiedlili się bardziej na wschód od innych współrodowców. Pisali się czasem Janikowskimi a wieś swą zwali w końcu XV wieku Janikowem. Szybko zubożeli, założyli Jankowo Młodzianowo (tamtejsza linia czasowo pieczętowała się Dąbrową). W wiekach XVIII i XIX byli już tylko drobnicą, a Jankowo miało kilku właścicieli jednocześnie (głównie z rodzin ze wsi sąsiednich). Moja linia wyemigrowała pod Wilno, Lidę, Oszmianę, Nowogródek i Orszę - inne linie na Wołyń, Podole, Ruś Zachodnią a nawet na Kijowszczyznę.
Będzie jeszcze czas o tym napisać...

DO PANA MIERZEJEWSKIEGO
Szanowny Panie,
Witam serdecznie i bardzo się cieszę, iż zechciał Pan do mnie napisać. Bardzo podoba mi się Pana blog i przyznam, iż odwiedzałem go jakiś czas temu. Moi przodkowie mieli ponoć zakładac Jankowo (najpewniej pierwsze było obecne Skarbowo a później, w wyniku rozrodzenia się rodziny założono Młodzianowo). Obecne skarbowo powstało między ok. 1391 a 1408 z nadania gruntu pod Nowogrodem przez księcia Janusza rycerzowi jak mniemam z okolic Ciechanowa i Mławy - z Janowa! Utwierdziła mnie w tym korespondencja ze znawca tamtejszej szlachty p. A. Pszczółkowskim. Moi przodkowie już w XVI wieku udali się na Litwę i otrzymali nadania pod Lidą. Główna linia rodu osiadła pod Oszmianą w Polanach - z nich autor "Powiatu Oszmiańskiego" Czesław Jankowski i wielu innych znanych m.in. z Herbarza Bonieckiego, gdzie nie ma odnośnie tej rodziny zbyt wielu błędów. Linia lidzka rozrodziła się znacznie i zamieszkiwała tam rozliczne parafie - część taj rodziny można zrekonstruować w oparciu o Herbarz Ciechanowicza i prace Cz. Malewskiego. Ale wracając na Mazowsze... Jankowo odwiedziłem dwa razy, byłem także na cmentarzu w Nowogrodzie... Dla mnie jest to raczej ciekawostka niz poszukiwanie korzeni. Moich przodków nie widać tam od 500 lat Natomiast wiele ciekawych informacji zasięgnąłem ze strony o Jankowskich z Mazowsza Północnego i kilku podobnych bazujących na wypisach z metryk koscielnych. Z p. Maksymilianem Jankowskim z Kanady mailowałem w sprawie licznych błędów w Herbarzu Uruskiego i samowolnej zmainie herbów przez drobnicę szlachecką. Pan Adam Jankowski doskonale opisał rodzinę z okolic Grajewa (to tez na www). Ponadto kilkanaście wypisów odnośnie szlachty łomżyńskiej w książęk z Bibl. Narodowej z Warszawy, które namiętnie wertowałem w czasie studiów przed kilku laty. Bibliografii nie podaje, gdyz to często kilka zdań przypadających na pojedynczą książkę.
Jak juz wspominałem, ta część mojej rodowej kroniki (nie wydanej, a liczącej niemalże 200 stron) jest dla mnie raczej ciekawostką. Lwia część to poszukiwania na Litwie - Białorusi, ale i to jest do uzupełnienia, gdyż opieram się na pismach drukowanych i do granic kresów mam kilkaset km. - mieszkam w Środzie Śląskiej.
Pozdrawiam i życzę sukcesów nie tylko genealogicznych w nadchodzącym 2011 roku.
Sebastian Jerzy Antoni Wojdyła vel Bolesta - Jankowski

Odpowiedzi (15)

15.12.2008 22:22
W wielu miejscowościach było tak, że właściciel nazywał się tak jak wieś, ale i wiele rodzin chłopskich nosiło takie nazwisko. Z kilku powodów. Po pierwsze dlatego że byli to ludzi rzadko kiedy piśmienni, mówili na siebie po imieniu i najwyżej patronimie a na zewnątrz wisoski mówili "Franek z Jankowka". Gdy przychodziło więc do zapisania takiego delikwenta wychodziło że był to Franciszek Jankowski. Często taka osoba była zastępowana przez kogoś innego w sądzie i on wtedy mówił:
- a pisz Jankowski bo przecie mieszka w Jankowie.
Druga grupa takich nazwisk pochodzi od .. nieślubnych dzieci właścicieli. Dziewczyna zaszła w ciążę - czasem z panem a czasem nie z panem, szła więc i zapisywała dziecko nazwiskiem pana. Właściciel też czasem usynawiał sieroty, dzieci biedne, które później podpisywały się takim nazwiskiem.
Trzecia grupa to nazwiska uzurpowane, ale takie zazwyczaj nie występowały w tej samej miejscowości co właściciele o tym samym nazwisku.
no i czwarta grupa to Żydzi, których XIX-wieczne nazwiska w chwili przechrzczenia się często brzmiały właśnie Jankowski, Kozłowski, Kowalski.

W efekcie często spotykamy w jednej miejscowości rodziny szlacheckie i z pewnością nieszlacheckie tego samego nazwiska. Bardzo dobrym przykładem są Pułascy czy Tarnowscy, gdzie wiele jest rodzin nieszlacheckich (choć niewykluczone że niektóre to bardzo wczesne odłamy)

Przepraszam za to mentorowanie, ale może komuś jeszcze się przyda taki wywód
26.06.2011 18:14
Fragmenty Herbarza Bonieckiego i Uruskiego dotyczące Jankowa Młodzianowa w par. Nowogród

JANKOWSCY h. JASTRZĘBIEC (właściwie BOLEŚCIC) z Jankowa, w ziemi łomżyńskiej. Przywilej księcia
Ziemowita z 1408 r. dany Boleścicom, wymienia Siemianą z Jankowa (Mil.)[...]
[...] Jan Jankowski był właścicielem Jankowa-Młodzianowa, w ziemi łomżyńskiej, 1643 r., a Wojciech 1700 r. i Stefan 1748 r. Smielnika, w województwie brzeskiem-kujawskiem (Her. Kr.).
Potomkowie ich: Rafał, Aleksander i Karol, synowie Bartłomieja, Antoni, syn Józefa, Antoni, syn Jana, Michał, syn Jerzego i Stefan, syn Jana Kantego, legitymowali się ze szlachectwa.w Królestwie, w pierwszej połowie XIX-go wieku. (Bon. T5 s.202-8)

JANKOWSKI h. JASTRZĘBIEC. Dwie są rodziny tego nazwiska i herbu, jedna w wojew. krakowskiem, pisząca się z Jankowa, z której Piotr i wielu innych cytowani są w aktach krakowskich 1398 - 1450 roku i druga, pisząca się z Jankowa, w wojew. płockiem, a która, nadana gruntami w ziemi łomżyńskiej, założyła tam osadę także z nazwą Jankowo; ta rodzina, po większej części zagrodowa, już w XV stoleciu przesiedliła się na Podlasie, a ztąd na Litwę i na Ruś Białą.(Uruski T.8 s.355)
Po Janie, dziedzicu dóbr Jankowo-Mlodzianowo 1643 r. (właściwie herbu Dąbrowa?) z żony Zofii z Łubów syn Wojciech miał syna Sebastyana, tego syn Jan pozostawił syna Macieja, a ten syna Dominika, po którym synowie: 1) Aleksander, tego syn Józef, ożeniony z Konstancyą Jankowską, z niej syn Antoni, podoficer w wojsku rosyjskiem, wylegitymowany w Królestwie 1843 r. 2) Mikołaj, tego synowie: a) Jan Kanty ożeniony z Katarzyną Rogowską, z niej syn Stefan wylegitymowany w Królestwie 1850 r., i b) Wawrzyniec, po którym syn Adam wylegitymowany w Królestwie 1859 r.(Uruski T8 s.356)

Max Jankowski
26.06.2011 18:23
Wypisy dotyczące początków wsi Jankowo...

Najstarsze znane nadania, które dały początek wsiom drobnoszlacheckim, dotyczą grupy wsi T y s z k i nad Ruziem. Ks. Janusz I nadał w puszczy w dystrykcie nowogrodzkim nad tą rzeką w 1392 r. rycerzom Borzysławowi i Janowi Tyszkom (z Tyszek w płońskiem) 20 włók, rycerzom Stanisławowi i Wojciechowi z Tyszek 20 włók, w 1393 r. rycerzom Przecławowi i Dobrogostowi Tyszkom także 20 włók. W 1398 r. wystawił przywilej na 20 włók nad Ruziem dla Więcława i jego syna Jakuba Tyszków. Jeszcze w 1426 r. dodano Andrzejowi Tyszce 4 włóki nad Ruźcem i Ja-strząbką. Na nadaniach tych powstały wsie Tyszki-Andrzejki (od Andrzeja Tyszki), Tyszki-Cięgaczki, Tyszki-Gostery (od Dobrogosta zwanego zdrobniale Gosterą), Tyszki-Nadbory (od Nadbora Tyszki), Tyszki-Pio-trowo i Tyszki-Pomian. W pobliżu Ostrołęki, w puszczy nad Omulwią, ks. Janusz nadał w 1393 r. rycerzowi Wojciechowi aż 80 włók (liczba ta wydaje się wątpliwa) w dziedzinie Białobrzeg. Powstały tu dwie wsie Białobrzeg Bliższy i Białobrzeg Dalszy.
Powyższe nadania dla Tyszków odnosząc się do ziem położonych w głębi puszczy, dowodzą, że okolice bliższe Ostrołęki, Nowogrodu i Łomży zostały wcześniej rozdane i powstały już tam zalążki większości wsi. Zapewne więc do lat przed 1400 r. sięgają początki wsi Dłużniewo, Jarnuty, Sierzputy, Chojny, Chmielewo, Dzierzgi, Jankowo, Skarbowo, Czartoria, Luby, Zaruzie, Drogoszewo, Rydzewo, Wierzbowe, Żebry-Wybranowo (w 1403 r. wzmiankowany Tomasz Żebro z Wybranowa), Żyznowo, Kleczkowo, Opęchowo, Mieczki-Pozimak (już w latach 1403-1405 spór między Stanisławem Poniemstem i jego bratankami Mieczkiem i Marcinem o podział dóbr Pozimak), Piski (w 1403 r. Piotr z Pisek), grupa wsi Mierzejewo itd. Przywilej z 1414 r. dla Michała z Milewa, dotyczący 30 włók nad rzeką Ruź, nazwanych przez niego Milewem jest zapewne tylko ponowieniem wcześniejszego nadania. Późniejsze nadania w pobliżu Nowogrodu czy Łomży zapewne już tylko kończą rozdawnictwo reszty włók, np. w 1400 r. ks. Janusz nadał Grzymisławowi i Wierzchosławowi z Zalesia (koło Nasielska) 20 włók zwanych Bożenica i Bszansko (!), położonych za końcem włók Nowogrodu[...]
W:JERZY WIŚNIEWSKI: "Początek i rozwój nowego osadnictwa w ziemi łomżyńskiej w końcu XIV i w XV wieku"
26.06.2011 18:37
Mapa okolic Nowogrodu
[attachment]jankowo.png
31.08.2011 01:27
Stąd pochodzi moja rodzina. Gdy byłem młody rodzice zabierali mnie do Jankowa w odwiedziny do babci i dziadka. Po prostu piękna miejscowość. Takich rzeczy się nie zapomina.

Pozdrawiam,
Łukasz
25.09.2012 15:35
Powstała nota w Słowniku o Jankowie-Skarbowie - http://genealogia.okiem.pl/forum/viewto ... 89&t=19445
Proszę o ew. uzupełnienia.
3.02.2016 23:17
Wychodzi na to, że też jestem z Bolestów. Moja prababka ze strony ojca też pochodzi z Jankowa. Babka mieszkająca w Kolonii Miastkowo (1894-1967) nazywała się z domu Wierzbicka a jej matka Jankowska ur. w Jankowie /możliwe, że Jankowska to panieńskie nazwisko prababki/ i rzekomo wg relacji ówczesnego organisty (1967) z Nowogrodu "pochodziła z dworu" w Jankowie, czyli mogłaby być wnuczką dziedzica Jankowa. Muszę się kiedyś tam wybrać i popytać. Ciekawe rzeczy.
6.02.2016 22:16
Wieś Jankowo-Młodzianowo po wojnie była prawie doszczętnie zniszczona. Domy, które ocalały (było ich niewiele), groziły zawaleniem, gdyż były poważnie uszkodzone. Mieszkańcy przenieśli się do rodzin w miejscowościach oddalonych po kilkanaście kilometrów od Jankowa, ci którzy nie mieli do kogo, szukali schronienia w okolicznych lasach, wykopując okopy w ziemi. Po zakończeniu wojny, życie zaczęło powoli wracać do normy. Mieszkańcy powracali do dawnych, zniszczonych gospodarstw. Wieś w tym okresie liczyła około 60 zagród. Zaczęto budować domy i zagrody. Brakowało podstawowego sprzętu rolniczego, tylko niektóre gospodarstwa miały jednego lub dwa konie. Jednak mimo ciężkich warunków mieszkańcy poradzili sobie.
26.03.2017 21:07
Szanowny Panie Sebastianie, trafiłem na Pan wpis szukając swojej rodziny. Moja rodzina też wywodzi się z Jankowa dotarłem do Romana Jankowskiego i jego żony Marianny Kobyleńskiej. Czy w swoich badaniach spotkał się Pan z tymi osobami? Ich data urodzenia - ok 1810 roku.
Pozdrawiam Wojciech Jankowski
12.05.2017 23:38
Wg mojej bazy chodzi zapewne o Romualda Jankowskiego i Mariannę Kobylińską. Romuald był synem Jakuba i Brzózka Wiktorii ur. 23.07.1777 we wsi Czartorja Żona Kobylińska Marianna c. Tomasza i Julianny Czartoryskiej ślub ich dn. 8.07.1811 w Jankowo Mł. Romuald zm. 22.02.1843 Jankowo Mł. Rodzina ta nie była właścicielem tzw. "dworu Jankowskich" w Jankowie Młodzianowie. W tym czasie mieszkało tam kilkanaście rodzin Jankowskich na tzw. częściach szlacheckich. Byli gospodarzami rolnymi.
Max
11.02.2018 19:39
Witam przez przypadek trafiłem na tą stronę i mocno mnie zainteresowała. Jankowo-Młodzianowo to moja rodzinna miejscowość,dzięki artykułowi moja wiedza się poszerzyła
W Jankowie obecnie najwięcej rodzin ma nazwiska "Jankowski" lub "Chojnowski" , jest też kilka innych nazwisk w obiegu ale te są najpopularniejsze.
1.10.2018 21:17
Jańkowscy al. Jankowscy nazwisko pochodzące od wsi Jańkowo al. Jankowo w par. Nowogród k. Łomży
Chojnowscy nazwisko pochodzące od wsi Chojny w par. Szczepankowo k. Łomży
Rodziny te od co najmniej połowy 17 wieku połączyło wiele wspólnych miedzy sobą małżeństw dla przykładu:
Marianna Chojnowska c. Mateusza ur. ok. 1650 ślubowała Janowi Jankowskiemu w 1675r. w Chojnach s. Sebastiana Bolesty Jankowskiego, wn. Wojciecha a prawnuka Jana i Zofii Łuby uważanych za protoplastów rodu i "założycieli" Jankowa.
10.03.2020 23:14
Mój dziadek Jan Jankowski (zamieszkały Jankowo-Skarbowo) opowiadał kiedyś, że jacyś wczasowicze przyjechali z daleka i dopytywali o rożne ciekawostki związane z Jankowem, a także o rodziny Jankowskich; to pewnie był Pan .
Dziadek opowiadał historię o tym, że jego rodzina wywodzi się z Czartorii, oddalonej o kilka kilometrów od Jankowa. Tam też stał dom, na którym nad głównym wejściem widniał herb przedstawiający czubek ułamanego miecza. Wiąże się z tym legenda, jakoby mój przodek, rycerz Jankowski, uratował króla Stefana Batorego przed napastnikiem, łamiąc czubek miecza, którym nieprzyjaciel chciał zabić króla. I tak też, król Stefan Batory nadał rodzinie rycerza Jankowskiego herb przedstawiający czubek ułamanego miecza. Będąc na wakacjach u dziadków, chodziłam do sklepu do Jankowa Młodzianowa na zakupy i tam ku mojemu zdziwieniu, wielu ludzi zaczepiało mnie i pytało się, czy jestem ''Czubkówną", bo tak czasem odzywano się do mojego dziadka, w nawiązaniu do legendy rodzinnej. Dziadek wspominał, że jeszcze jako dziecko jeździł z rodziną do Czartorii do rodziny, to rzeczywiście nad wejściem do domu wisiał herb, ale potem ten dom zburzono i już nie odtworzono herbu.
11.03.2020 12:23
Cóż, każda rodzina ma na swoim kącie jakieś familijne bajki, tak też trzeba by było traktować ta opowieść/przekaz. Oczywiście w każdej bajce jest jakaś cząstka prawdy. W tej można znaleźć wątek o herbie. Oczywiście takiego opisanego powyżej herbu nie ma! W Czartorii siedzieli Nowinowie Jankowscy i to zapewne ten "miecz" złamany w uchu igielnym
W Jankowie byli Jastrzębce Jankowscy i to jest ich domniemane gniazdo od poł. XVIIw.
16.03.2020 22:41
Najnowsze opracowanie z aktualnym stanem wiedzy o rodzinie Jankowskich z Jankowa par. Nowogród
Przeszkodą w pełnym poznaniu linii Jankowskich na Jankowie jest brak akt s.c. z lat z przed roku 1808.
Wiele zapisów dotyczących rodzin z Jankowa znajduje się w pobliskich parafiach t.j. Miastkowo od 1732r. oraz Szczepankowo od ok. 1681r.
Link do źródła opracowania: https://dbmsmazovia.blogspot.com/2020/02/z-jankowa-jankowscy-z-jankowa-id-imi.html
Tabela z danymi