Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Czaplicka, Maria Antonina

2.06.2010 17:52
Czaplicka, Maria Antonina
1886 – 1921
Urodziła się w 1886 roku. Ukończyła studia w Londynie, później w Oksfordzie, z wynikami najwyższymi. Natychmiast młodziutkiej Polce zaproponowano katedrę etnografii na Uniwersytecie w Oksfordzie. Przyjęła ją i z zapałem zaczęła trudną, ale jakże ciekawą pracę naukowca, najpierw teoretyka, a później badacza, bowiem tego wymagała dyscyplina. Pierwsza wyprawa naukowa objęła Syberię. Ten region świata na kilka lat tak bardzo ją zafascynował, że stał się tematem wiodącym wszystkich rozpraw naukowych po powrocie. Nigdy jednak nie zapominała o Polsce. Anglicy, którzy się z nią stykali, nazywali ją polskim ambasadorem w spódnicy. Popularyzowała wiedzę o przeszłości Polski, informowała swoich studentów i kolegów – profesorów, o aktualnej sytuacji politycznej na ziemiach polskich. Czuła się także odpowiedzialna za fundusze Kasy im. Mianowskiego, przez którą była sponsorowana, toteż zbierała w Anglii pieniądze na zdolne polskie dzieci i przekazywała tym, którzy ją kiedyś wysłali na studia zagraniczne.
Dociekliwość w pracy stanowiła podstawę wszelkich jej działań. Sięgnęła do głębi, do dziejów ludów pierwotnych i to właściwie zaważyło na fakcie, iż przyjęta została (jako nieliczna z kobiet) do Królewskiego Towarzystwa Geograficznego i Królewskiego Instytutu Antropologicznego w Londynie. Sława Czaplickiej jako wybitnego naukowca “z węchem” rozeszła się bardzo szybko po całym świecie. Kolejna wyprawę syberyjska, jaką zorganizowała w latach 1914-15, sfinansowały dwa uniwersytety, w Oksfordzie i Filadelfii. Ten drugi wyraźnie zabiegał, aby na jakiś czas przyjęła katedrę antropologii w jego murach.
Liczne nagrody otrzymywane przez Czaplicką nie spowolniły tempa jej pracy. Może właśnie to spowodowało, że nadwątliła zdrowie. Największe splendory spotkały ją ze strony Królewskiego Towarzystwa Geograficznego – w 1920 roku nagroda Murchisona. Rozchwytywano jej prace “Piorun w wierzeniach różnych ludów” i “Stanowisko etnologii w dobie dzisiejszej”. Chociaż były pisane dla wąskiego kręgu naukowców, zyskały popularność bo były pionierskie, łatwe językowo, ciekawe i przystępne. Gdyby się ukazywały dzisiaj, zyskałyby markę bestsellerów. Podczas I wojny światowej Czaplicka rozważała myśl powrotu do kraju i służenia swą wiedzą, którejś z polskich uczelni, tak jak to uczyniło wielu polskich naukowców rozproszonych po świecie. Szczególnie bolała po ogłoszeniu wyników plebiscytu na Śląsku, Warmii i Mazurach. Rozpoczęła nawet pisanie książki o Polsce, ale nigdy jej nie ukończyła. Zmarła nagle w 1921 roku, a w pamięci naukowców na Zachodzie pozostała jako “polski meteor” światowej nauki.
Niektóre źródła podają jako datę śmierci rok 1946
www.polonialife.ca
Halina Czajkowska