Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Miączyński Ignacy (1760—1809)

28.10.2017 11:09
Ignacy Miączyński mal. PitschmannIgnacy Miączyński mal. FugerIgnacy Miączyński h. Suchekomnaty, ur. 8.7.1760 Zawieprzyce, zm. 25.10.1809 Wiedeń, być może otruty, syn Józefa Bonawentury (generała wojsk koronnych) i Katarzyny Potockiej (Kasztelanki słońskiej).

Życie

Uczył się w Collegium Nobilium w Warszawie, a następnie, wg tradycji rodzinnej, wiele podróżował po Europie — zwłaszcza Francji (1783, 1798, 1803) i Włoszech (z Ignacym Potockim w l. 1783 i 1799). Żonaty z Anielą z Bielskich h. Jelita (30 III 1767—17 II 1832), którą poślubił 21 I 1784 we Lwowie, miał synów: Wacława (zm. 12 VIII 1812) i Mateusza (1800—1863), członka galicyjskiego sejmu stanowego. Zachorowawszy w toku negocjacji pokojowych, zmarł 25 X 1809 w Wiedniu (wg tradycji rodzinnej został otruty i ograbiony).

Działalność polityczna

Mimo przyjacielskich kontaktów z Ignacym i Stanisławem Kostką Potockimi (był synem chrzestnym ich ojca i kuzynem przez matkę) nie brał wielkiego udziału w życiu politycznym w okresie schyłku Rzpltej. Dn. 27 IV 1781 mianowany został szambelanem królewskim, 9 IV 1791 rotmistrzem kawalerii narodowej. W r. 1790 wszedł w skład komisji działającej w Galicji na rzecz przygotowania połączenia tych ziem z Rzpltą.
Opowiedział się po stronie Księstwa Warszawskiego i sprawy polskiej w czasie wojny 1809 r. Dn. 26 V 1809, powołany przez księcia Józefa Poniatowskiego na członka Rady Centralnej, cywilnej władzy tymczasowej Galicji, wyzwalanej przez armię Ks. Warsz., nie przyjął urzędu z powodu zbytniego podporządkowania Rady intendenturze armii księcia Józefa. Natomiast przyjął nominację na jednego z konsyliarzy gubernialnych dozorców dotychczasowych austriackich władz gubernium (29 V), dokonaną na własną rękę przez gen. A. Rożnieckiego natychmiast po wkroczeniu wojsk polskich do Lwowa, 2 VI został członkiem Centralnego Rządu Tymczasowego Obojga Galicji i zarazem prezesem rządu dozorczego (od 10 VI Rady Zastępczej Krajowej) przy Gubernium Lwowskim. Rząd Centralny polecił mu m, in. przyjęcie niezbędnych dla funkcjonowania administracji akt Gubernium i zainstalowanie biur Rządu Centralnego w gmachu władz gubernialnych. Związany z obozem Czartoryskich, bardzo poważany «z rządności, rozsądku i charakteru (Koźmian), był powołany w początkach lipca 1809 do deputacji wysłanej przez Galicję do Napoleona w Wiedniu (przybył tu w sierpniu). Był obok T. Matuszewicza głównym informatorem cesarza Francuzów w sprawach galicyjskich w toku długich i niełatwych negocjacji o pokój z Austrią w 2. poł. 1809 r. Gorliwie starał się o przyłączenie Wieliczki do Księstwa Warszawskiego. Wycofał się na długie lata z działalności politycznej.

Działalność gospodarcza i mecenat

PieniakiPosiadając starostwa holeniszczowskie nad Zbruczem (1785) i śmidyńskie (1788—93) na Wołyniu oraz liczne majątki w Lubelskiem i na Ukrainie (m. in. Załoźce, Markopol, Zawieprzyce, Kraśniczyn, Izdebno, Tartaków, Kobelsko, Kłodnica), propagował postęp gospodarczy i zakładał manufaktury w swoich dobrach (zwłaszcza sukiennicze w Załoźcach pod Brodami i w Tartakowie). Po II rozbiorze zamieszkał M. w Galicji, gdzie stał się jednym z najbogatszych i wpływowych właścicieli ziemskich.

Jako miłośnik i znawca sztuki kolekcjonował obrazy, zwłaszcza dawne i obce (przede wszystkim malarstwo włoskie i holenderskie), i stworzył galerię (ok. 400 malowideł), dla której wybudował pod koniec życia siedzibę na przedmieściu łyczakowskim Lwowa (zamienioną na koszary przez władze austriackie); jego zbiory stały się podstawą galerii im. Miączyńskich i Dzieduszyckich otwartej w r. 1911 w pałacu Dzialyńskich we Lwowie. Galeria ta została w l. 1934—4 rozprzedana i obecnie część obrazów należy do zbiorów publicznych (Wawel, Muz. Narod. w W. i P.). Reszta zaginęła lub została spalona w czasie wojny. Na polecenie M-ego D. Merlini opracował projekt jego rezydencji, pałacu w Pieniakach, a Kammsetzer wykonał projekt dekoracji stiukowych 9 sal tego pałacu, stanowiącego jeden z lepszych przykładów architektury neoklasycznej w Polsce.

W r. 1785 M. ufundował kościół w Zdżarce, w r. 1801 klasztor i szpital Sióstr Miłosierdzia w Załoźcach; w innych swych majątkach: Dołżance (1795), Ratyszczach (1792) i Hańsku (1798), ufundował cerkwie, a w Podhorcach jako kolator wspierał klasztor Bazylianów.

Ordery i odznaczenia

W r. 1791 został odznaczony Orderem Św. Stanisława, a 22 IX 1793, wg informacji rodzinnych, Orderem Orła Białego. Władcy Austrii nadali mu dziedziczny tytuł hrabiego (1803), tajnego radcy (1807) i Krzyż Komandorski Orderu Leopolda (11 I 1809). Napoleon za jego pracę w toku negocjacji nadał mu Krzyż Oficerski Orla Złotego francuskiej Legii Honorowej (16 X 1809).

Ciekawostki

Portret (popiersie) Miączyńskiegoego malowany przez H.F.Fügera w r. 1809 został przez rodzinę ofiarowany w r. 1932 na Zamek Warszawski i w nim spłonął.

Bibliografia

  • [PSB] - biogram Ignacego Miączyńskiego
  • [SGKP]
  • [Bork.]
  • [Ur.]
  • [Żych.]
  • Chołodecki Białynia J., Lwów w czasie wojen Napoleona, Lw. 1927;
  • Chołodecki Białynia J., Patriotyzm dziadów naszych ..., Lw. 1928 s. 12;
  • Czołowski A., Dawne zamki i twierdze na Rusi Halickiej, „Teka Konserwatorska," (Lw.) R. 1: 1892, s. 122;
  • Czołowski A., Janusz B., Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, Tarnopol 1926s. 122n., 185n.;
  • Handelsman M., Pod znakiem Napoleona, W. 1913; K. L., Stare zamczysko w Załoścach i Dom mieszkalny w Pieniakach, „Przyjaciel Ludu" R. 16: 1849 nr 1 s. 3, 26;
  • Kalinka W., Sejm Czteroletni, Lw. 1881 II 91;
  • Krzos K., Z Księciem Józefem w Galicji w 1809 r., W. 1967;
  • Łoza S., Legia Honorowa w Polsce 1803—1923, Zamość 1923;
  • Łuniński E., Napoleon, W. 1911 s. 229 (fot. portretu Fügera);
  • Schröder A., Galeria obrazów hr. Miączyńskich-Dzieduszyckich we Lwowie, „Tygodnik Illustrowany" 1911 nr 33 s. 643 n. (reprod. i informacje o zbiorach, ale znaczne błędy faktograficzne);
  • Tatarkiewicz W., Dominik Merlini, W. 1955 s. 9 i 155;
  • Falkowski J., Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce, P. 1884 III 220;
  • Instrukcje i depesze rezydentów francuskich, Kr. 1914 I;
  • Koźmian K., Pamiętniki, Wr. 1972 II;
  • Pawłowski B., Lwów w 1809 r., Lw. 1909 s. 32, 58;
  • „Lamus" 1910 z. 8 (Artykuł J . Piotrowskiego o portrecie M-ego pędzla Fügera);
  • AGAD: Zespół szczątkowy oddz. III, vol. 50, BOZ III, vol.82; B. Ossol.: rkp. 545/III;
  • B. PAN w Kr.: rkp. 132 i 135;
  • Materiał dostarczony przez J. A. Miączyńskiego w posiadaniu Red. PSB. Jerzy Skowronek
  • J.P, W polskiem gnieździe, "Wieś ilustrowana" 1911 nr 10
  • Zbiory Janusza Przewłockiego w Muzeum Narodowym w Warszawie