Peliksza Kornel

[blok]Peliksza Kornel, syn Ignacego, i Katarzyny z Miładowskich; ur. 1823 r. w Stwołowiczach, w pow. słuckim, gub. mińskiej. Kształcił się w Słucku i w instytucie szlacheckim w Wilnie. W dobie przedpowstaniowej dzierżawił majątek Radziwiłłowski Malew wraz z całym kluczem, a następnie mieszkał we własnym majątku Górki w pow. mińskim, gdzie posiadał jeszcze i drugi majątek. Jako człowiek rozumny, jako gospodarz pracowity, — uchodził za jednego z najwybitniejszych obywateli w kraju. Wraz z Włodzimierzem Jelskim z Ignatycz należał do założycieli T-wa wstrzemięźliwości, po objęciu dziedzictwa zamknął gorzelnię i karczmy, we dworze utrzymywał szkołę, szpitalik i felczera. Podczas powstania należał do organizacji i był naczelnikiem wojewódzkim („wojewodą") mińskim. Umiał K. P. utrzymywać dobre stosunki z władzami, i zrazu nie ściągał na siebie podejrzeń. Ostatecznie jednak wybitna rola jego w organizacji się wydała, I miał być już aresztowany, lecz na żądanie innych członków organizacji w porę uszedł za granicę, składając na; życzenie organizacji papiery i władzę w ręce nieudolnego a osławionego później Hektora Łapickiego (ob.), (jesień r. 1863); uznawał wprawdzie K. P* wybór Łapickiego za niefortunny, lecz go nie usłuchano. Po wyjeździe był K. P. ściśle poszukiwany i zaocznie skazany na śmierć przez powieszenie i konfiskatę majątku. Za granicą był w Paryżu, we Włoszech, czas dłuższy w Rumunji (w Jassach), wreszcie, wziął w dzierżawę wieś Łazarówkę pod Haliczem w Galicji. Tutaj życie zakończył 12 lipca 1872 r. Pozostawił jak najlepszą pamięć wśród tych, którzy go znali. Kochał naukę i posiadał cenny księgozbiór, rozproszony wszakże podczas konfiskaty. Żonaty był z Marją Wannowską, siostrą cioteczną Stanisława Moniuszki. Miał pięć córek: Wiktorję, Annę, Stefanję, Bronisławę i Zofję.
Wiadomość zawdzięczamy p. Zofji z Pelikszów Wańkowiczowej, córce K. P.

[Pamiętniki Jakóba Gieysztora z lat 1857-1865; Biblioteka Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy] - pisownia aryginalna