Bircza, pow. dobromilski

15.10.2009 18:21

Bircza, Biercza, m., pow.. dobromilski, przy trakcie przemysko-sanockim, niegdyś wś Nowobród zwana, słynęła niegdyś z jarmarków, dziś z warsztatów płócienniczych.

Ma dwie parafie i szkołę trywialną. Parafia katol. istniała pierwej w Boguszówce; 1478 tu przeniesiona, a już w 1483 działał tu szkoła parafialna[2]. Liczy 2579 wiernych. Obecny kośc. katol. z drzewa, 1743 zbudowany.

Dekanat gr. kat. birczański. dyecezyi przemyskiej; ma 19 parafij: Bachórz, Brzózka, B., Hłudno, Hłumcza, Dobra, Dubiecko, Izdebki, Iskań, Końskie, Lipa, Lubna, Pałowkoma, Piątkowa, Ruska wieś, Siedliska, Ulucz, Jabłonica Ruska, Jawornik Ruski; liczy wiernych 22428.
Par. gr. kat dek. t. n. z filiami: Stara B., Wola Korzeniecka, Rudawka i Kotów dusz 2067 dusz.

Do lipca 1876 w B. mieścił się urząd powiatowy, w owym czasie przeniesiony do Dobromila. Ówczesne starostwo birczańskie (Galicya) miało przestrzeni 15 mil kw., mieszkańców 52322, osad 96, gmin 91
[SGKP]

(opis ok. 1880 r) Dwór był obszerny kilkunastopokojowy, architektury dość pospolitej, gdy zaś dostawiono za czasów generała od strony wjazdu dwie baszty zyskał na okazałości i nazywano go odtąd "Chateu Bircza". W jednej z tych baszt wisiały obrazy malowane przez malarzy bawiących chwilowo w Birczy. jeden z nich, pędzla Jarosiewicza, przedstawiał pana Stanisława w pięknym generalskim mundurze, z którym to ubiorem nie rozstawał się pan Kowalski. Na to piękne umundurowanie składały się: granatowa bluza zwana "Atyllą", z bogatym złotym szamerunkiem, czerwone spodnie, węgierskie buty, i nadewszystko najwspanialsza burka również bogato szamerowana. Duży obraz malowany przez Bieszczada, przedstawiał scenę z "Potopu", w której występuje Roch Kowalski. Generał żartobliwie mówił, że to jego protoplasta. Wisiały też jakieś inne obrazy. Dom otaczał park niewielki lecz staranni utrzymany. W nim mnóstwo kwiatów i cienista kręta aleja prowadząca do wielkiej altany. Na środku obsadzonego kwiatami basenu biła wysoka fontanna, z drugiej strony przy wejściu na werandę stał szpaler drzewek cytrynowych w wazonach. W takim otoczeniu mieszkali sobie spokojnie i żyli szczęśliwie siostra z bratem. Pani Augusta dla wszystkich jednakowo uprzejma ubrana czarno lub biało - innych sukni nie uznawała - oznaczała się niezwykłym taktem, wesołością i pogodą. Dla młodzieży urządzała stale bale, wieczorki, proszone obiady, wycieczki i przejażdżki. Nic dziwnego że młodzież przepadała za nią.
[Jana Porembalskiego wspomnienia z birczańskiego - maszynopis]

Bibliografia

[1] [SGKP]
[2] Pelczar Roman, Sieć łacińskich szkół parafialnych w ziemi przemyskiej i sanockiej od XIV w. do 1772 r., w: Rocznik Pzemyski 1992

Galeria mogił z obu cmentarzy w Birczy

Odpowiedzi (1)

Iwona

4.10.2017 08:44

Województwo lwowskie.

Wykaz osób zamordowanych w tej miejscowości w latach 1939/1947.

Władysław Adamski mord: 45/47
Andrzej Babiczek mord: 45/47
Bronisław Banasiak mord: 45/47
Wiktor Baryla wiek: 60 mord: 23.10.45
Andrzej Baryła syn Antoniego wiek: 41 mord: 15.12.44
Stanisław Bednarek mord: 45/47
Tadeusz Bednarek st.szer. mord: 45/47
Władysław Bohdanowicz mord: 45/47
Zbigniew Bojanowski mord: 45/47
Zbigniew Bołanowski por mord: 45/47
Stanisław Budnik mord: 15.12.44
Jan Chycek mord: 45/47
Stanisława Cichońska córka Marii wiek: 30 mord: 23.10.45
Konstanty Cieszko mord: 45/47
Jan Deja mord: 45/47
Wilhelm Dobrzyński mord: 15.12.44
Julian Drożdziewicz mord: 45/47
Aleksander Dybarski mord: 45/47
Maria Gach mord: 1502.45
Kazimierz Gawdzis (Prawdziś) mord: 45/47
Stanisław Gaweł mord: 45/47
Wacław Gawryjałowicz mord: 45/47
Władysław Gąska syn Zofii wiek: 19 mord: 45
Zofia Gąska wiek: 42 mord: 45
Leon Gierek (Cierek) szer.syn.Władysława wiek: 25 mord: 2.04.46
Katarzyna Harłacz wiek: 37 mord: 45
Witold Hryniewicz kpt.syn Feliksa wiek: 36 mord: 23.10.45
Jakub Hutman syn Antoniego mord: 08.10.44
Marian Izdebski mord: 45/47
Mieczysław Jagielski mord: 45/47
Marian Jagier mord: 45/47
Henryk Jarecki mord: 45/47
Piotr Jarmalak mord: 45/47
Stanisław Jarzec syn Jana mord: 31.07.45
Władysław Jasionowski mord: 45/47
Jan Karp kpr. Syn Ignacego wiek: 22 mord: 2.04.46
Tadeusz Kołcz syn Stanisława wiek: 22 mord: 17.03.45
Aleksander Kołotko mord: 45/47
Stefan Kozimór milicjant mord: 45
Józef Kozłowski chor. Syn Stanisława wiek: 24 mord: 2.04.46
Kazimierz Krasiński mord: 45/47
Konstanty Kuchta szer.syn Bolesława wiek: 35 mord: 23.10.45
Antoni Kuklin mord: 45/47
Stanisław Kulesza szer. Syn Pawła wiek: 25 mord: 2.04.46
Stanisław Lastawski mord: 45/47
Edward Laszkiewicz syn Piotra wiek: 29 mord: 12.07.45
Edward Laszkiewicz milicjant mord: 45
Romuald Lepczyk mord: 45/47
Jan Linczowski syn Stanisława wiek: 21 mord: 31.07.45
Józef Linkiewicz milicjant mord: 26.06.46
Antoni Maczonis mord: 45/47
Tadeusz Matuszewski mord: 45/47
Jan Mika mord: 45/47
Edward Miraszewski mord: 45/47
Jerzy Mizgier mord: 45/47
Jarosław Morozek mord: 45/47
Wilhelm Nachman wiek: 23 mord: 10.45
Bolesław Nowak szer.syn Bolesława wiek: 21 mord: 22.10.45
Stanisław Pacławski mord: 45/47
Józef Pakula mord: 45/47
Józef Pietko mord: 45/47
Jan Pietras mord: 45/47
Henryk Pietrzak mord: 45/47
Józef Poderys mord: 45/47
Stanisław Polak sierż.syn Józefa wiek: 39 mord: 22.10.45
Józef Purwin vel Gurwin mord: 45/47
Józef Pyzacki milicjant mord: 19.03.46
Andrzej Robliczek mord: 45/47
Aleksander Ryncewicz mord: 45/47
Józef Rynkiewicz mord: 45/47
Władysław Sidor mord: 45/47
Jan Skaradzinski mord: 45/47
Wojciech Słunicki syn Stanisława wiek: 24 mord: 2.04.45
Stefan Sokołowski mord: 45/47
Ireneusz Surma mord: 45/47
Kazimierz Szczepański mord: 45/47
Katarzyna Szelewa córka Wojciecha wiek: 53 mord: 19.06.45
Piotr Szpak milicjant mord: 19.03.46
Tadeusz Szpak milicjant mord: 19.03.46
Tadeusz Trznadel syn Marii wiek: 19 mord: 23.10.45
Maria Trznadel (Cichońska) wiek: 62 mord: 23.10.45
Władysław Turczyk milicjant mord: 45
Piotr Ugarenko/Magarenko mord: 45/47
Kazimierz Ujma mord: 45/47
Jan Wardak mord: 45/47
Tadeusz Wasiewicz syn Antoniego wiek: 27 mord: 23.10.45
Olgierd Waśkiewicz mord: 45/47
Stefan Węgielski mord: 45/47
Albin Wilhelm syn Władysława wiek: 23 mord: 10.45
Józef Wojciechowski mord: 45/47
Leon Wojciechowski st.sierż mord: 19.03.46
Stanisław Wojciechowski mord: 45/47
Władysław Wojtasinski mord: 45/47
Stanisław Wójtowicz syn Michała wiek: 28 mord: 23.10.45
Mieczysław Zach mord: 45/47
Cezary Zioła mord: 45/47

Źródło: 1. Tytuł „Martyrologia polskiej ludności
w województwie lwowskim w latach 1939-1947. Zbrodnie popełnione
przez nacjonalistów ukraińskich".
Autor: Stanisław Jastrzębski.
2. pismo "Na rubieży".