Wąsewo 13.07.1863

Na wiadomość o koncentrowaniu się znacznych sił powstańczych i napadzie pod Brzeźnicą postanowili moskale uczynić na nich walną obławę. Ze samej Warszawy wysłano dwie kolumny: jednę pod dowództwem generał majora Kawcewa, złożoną z 3 rot piechoty, szwadronu ułanów gwardyi, seciny kozaków, dwu dział i dwu rakietnic, drugą pod komendą gen. majora Ralla z 5 rotami, 2-ma działami i półseciną kozaków, dalej z Czyżewa wystąpił gen. major Toll z 2-ma rotami i seciną kozaków, z Pułtuska pułkownik Emmanuel z 3-ma rotami, szwadronem huzarów i 30 kozakami, razem więc ze wszystkich stron wyruszyło przeciw 2200 licho uzbrojonym powstańcom Wawra, 14 rot piechoty, 280 kozaków, 2 szwadrony huzarów i ułanów oraz 4 działa i 2 kozły rakietnicze, czyli ogółem przeszło 2600 wojska, nie licząc kolumny Wittgenstema, ciągnącej z Augustowskiego. Dnia 11. lipca kolumny moskiewskie, prócz oddziału Ralla, zeszły się w Borku, skąd Kawcew następnego dnia wysłał Tolla dla pilnowania kolei, sam zaś z 7 rotami, 2 szwadronami jazdy i seciną kozaków ruszył do Białobłot. Tu rozdzielił siły na 3 kolumny: Kawcew na czele 4 rot, 1 szwadronu ułanów i sekcyi artyleryi ruszył ku Trynosom i Sokołowu, Wałujew z 200 kozakami i 50 ochotnikami grenadyerów gwardyi przez Bossewo ku Brudkom i Wąsowu, Emmanuel z 3-ma rotami, szwadronem huzarów i nieco kozaków udał się na Szczawin.
W tym samym czasie Wawer, przerżnąwszy się między Zambrowem a Łomżą, osłabiony poprzedniemi potyczkami i marszami a mając wiadomość, że nieprzyjaciel ciągnie za nim od Białego Stoku, zbliżył się pod Czerwony Bór, gdzie stali Tyszka i Grzymała i z nimi razem ruszył do Głębocza, gdzie połączył się z Jasińskim. Objąwszy dowództwo nad połączonymi oddziałami, mając razem do 2200 powstańców źle uzbrojonych, ruszył w lasy ostrowskie w celu zajęcia lepszych pozycyi i psucia toru kolei żelaznej. Dowiedziawszy się teraz o koncentracyi wojsk moskiewskich przeciw niemu, pragnął Wawer zająć stanowisko, w któremby mógł spotkać się z jedną tylko z kolum moskiewskich, atoli dnia 13. lipca wieczorem znalazł się w pośrodku kolumn Wałujewa od strony Brudek i Kawcewa od strony Trynos, które za pomocą rac poczęły się porozumiewać. Nie chcąc być ściśniętym przez obie kolumny, spiesznym marszem począł Wawer zdążać ku Narwi manowcami przez Wąsowo na Kunin. Atoli pojawienie się Wałujewa, idącego wprost na Wąsowo, spowodowało popłoch i nieład wśród furmanek chłopskich wiozących furaż i żywność. Połowa taboru wraz z częścią oddziału rzuciła się na północ ku Mahnowu i Laskom, Wawer zaś parł dalej ku Kuninowi.